Turkse taal

Turks
Türkçe (zelfstandig naamwoord, bijwoord) Türk Dili (zelfstandig naamwoord)
Türkçe geschreven in de Turks alfabet
Uitspraak	Türkçe: [ˈTyɾctʃe] (luister) Türk Dili: Turkse uitspraak:[ˈTyɾc ˈdili]
Inheems	Kalkoen (officieel), Noord-Cyprus (officieel), Cyprus (officieel), Azerbeidzjan, Irak, Syrië, Libanon, Griekenland, Bulgarije, Roemenië, Kosovo, Noord -Macedonië, Bosnië-Herzegovina
Regio	Anatolië, Balkan, Cyprus, Mesopotamie, Levant, Transcaucasia
Etniciteit	Turken
Native Speakers	Meer dan 80 miljoen (schatting van 2021)[1] 88 miljoen (L1 + L2)[2]
Taalfamilie	Turks Gewone Turks Oghuz Westelijke Oghuz Turks
Vroege vormen	Oude Anatolisch Turks Ottomaans Turks
Standaardformulieren	Istanbul Turks
Dialecten	Cypriot Turks Iraakse Turkmen Karamanli Turks Meskhetiaans Turks[3] Rumeliaans Turks Syrisch Turks[4]
Schrijfsysteem	Latijns (Turks alfabet) Turkse braille
Officiële status
Officiële taal in	Cyprus Noord-Cyprus Kalkoen
Erkende minderheid taal in	Bosnië[5] Kroatië[6][7] Griekenland[8] Irak[1][a] Kosovo[1][b] Noord -Macedonië[1][c] Roemenië[1][14]
Gereguleerd door	Turkse taalvereniging
Taalcodes
ISO 639-1	TR
ISO 639-2	turn
ISO 639-3	turn
Glottoloog	Nucl1301
Linguasfeer	onderdeel van 44-aab-a
Landen waar Turks een officiële taal is  Landen waar het wordt erkend als een minderheidstaal  Landen waar het wordt erkend als een minderheidstaal en co-officieel in ten minste één gemeente
Dit artikel bevat IPA fonetische symbolen. Zonder gepast Ondersteuning verlenen, je kunt het zien Vraagtekens, dozen of andere symbolen in plaats van Unicode tekens. Zie voor een inleidende gids over IPA -symbolen Help: IPA.

Turks (Türkçe (luister), Türk dili), ook wel genoemd als Turkije Turks (Türkiye türkçesi), is het meest gesproken van de Turkse talen, met ongeveer 80 tot 90 miljoen sprekers. Het is de nationale taal van Kalkoen en Noord-Cyprus. Aanzienlijke kleinere groepen Turkse sprekers bestaan ​​ook in Irak, Syrië, Duitsland, Oostenrijk, Bulgarije, Noord -Macedonië,^[15] Griekenland,^[16] de Kaukasusen andere delen van Europa en Centraal-Azië. Cyprus heeft de Europeese Unie Turks toevoegen als een officiële taal, hoewel Turkije geen lidstaat is.^[17] Turks is de 13e meest gesproken taal ter wereld.

Naar het westen, de invloed van Ottomaans Turks- De variëteit van de Turkse taal die werd gebruikt als de administratieve en literaire taal van de Ottomaanse Rijk—Stread naarmate het Ottomaanse rijk zich uitbreidde. In 1928, als een van Atatürk's hervormingen In de beginjaren van de Republiek Turkije, de Ottomaans Turks alfabet werd vervangen door een Latijns alfabet.

De onderscheidende kenmerken van de Turkse taal zijn klinker harmonie en uitgebreid agglutinatie. De basiswoordvolgorde van Turks is onderwerp - object - werkwoord. Turks heeft geen zelfstandig naamwoordklassen of grammaticaal geslacht. De taal maakt gebruik van eer en heeft een sterke T - V onderscheid die verschillende niveaus van beleefdheid onderscheidt, sociale afstand, leeftijd, hoffelijkheid of bekendheid jegens de geadresseerde. Het meervoud van de tweede persoon voornaamwoord en werkwoordsvormen worden gebruikt, verwijzend naar een enkele persoon uit respect.

Classificatie

Turks is lid van de Oghuz groep van de Turks familie. Andere leden zijn onder meer Azerbeidzjani, gesproken in Azerbeidzjan en noordwest Iran, Gagauz van Gagauzia, Qashqai van het zuiden Iran en de Turkmensen van Turkmenistan.^[18]

Classificatie van de Turks Talen zijn ingewikkeld. De migraties van de Turks volkeren en hun daaruit voortvloeiende vermenging met elkaar en met volkeren die niet sprakenTurks Talen hebben een taalsituatie van enorme complexiteit gecreëerd.^[18]

Er is een voortdurend debat over of de Turks Familie is zelf een tak van een grotere Altaïsch Familie, inclusief Japans, Koreaans, Mongools en Tungusic.^[19] De negentiende eeuw Ural-Altaic theorie, die Turks heeft gegroepeerd met Fins, Hongaars en Altaïsch Talen, is controversieel.^[20] De theorie was vooral gebaseerd op het feit dat deze talen drie functies delen: agglutinatie, klinker harmonie en gebrek aan grammaticaal geslacht.^[20]

Geschiedenis

De vroegst bekende Oude Turkse inscripties zijn de drie monumentale Orkhon inscripties gevonden in modern Mongolië. Opgericht ter ere van de prins Kul Tigin en zijn broer keizer Bilge Khagan, deze dateren uit de Tweede Turks khaganaat (gedateerd 682–744 CE).^[21] Na de ontdekking en opgraving van deze monumenten en bijbehorende stenen platen door Russische archeologen in het bredere gebied rondom de Orkhon Valley Tussen 1889 en 1893 werd vastgesteld dat de taal op de inscripties de Oude Turkse taal geschreven met behulp van de Oud Turks alfabet, die ook wordt genoemd als "Turkse runen" of "runiform" vanwege een oppervlakkige gelijkenis met de Germaans Runische alfabetten.^[22]

Met de Turkse uitbreiding Tijdens vroege middeleeuwen (ca. 6e - 11e eeuw) verspreidden volkeren die Turkse talen spreiden Centraal-Azië, over een enorm geografische regio die zich uitstrekt van Siberië helemaal naar Europa en de Mediterraan. De Seljuqs van de Oghuz Turken, in het bijzonder, bracht hun taal, Oghuz—De directe voorouder van de Turkse taal van vandaag - Into Anatolië in de 11e eeuw.^[23] Ook in de 11e eeuw, een vroege taalkundige van de Turkse talen, Mahmud al-Kashgari van de Kara-Khanid Khanate, publiceerde het eerste uitgebreide Turkse taalwoordenboek en kaart van de geografische verdeling van Turkse sprekers in de Compendium van de Turkse dialecten (Ottoman Turks: Divânü lügati't-türk).^[24]

Ottomaans Turks

Na de goedkeuring van Islam c. 950 door de Kara-Khanid Khanate en de Seljuq Turken, die allebei worden beschouwd als de etnische en culturele voorouders van de Ottomanen, de administratieve taal van deze staten heeft een grote verzameling leningwoorden verkregen van Arabisch en Perzisch. Turkse literatuur Vooral tijdens de Ottomaanse periode Divan poëzie, werd sterk beïnvloed door Perzisch, inclusief de goedkeuring van poëtische meters en een grote hoeveelheid geïmporteerde woorden. De literaire en officiële taal tijdens de Ottomaanse Rijk Periode (c. 1299–1922) wordt genoemd Ottomaans Turks, wat een mengeling was van Turks, Perzisch en Arabisch dat aanzienlijk verschilde en grotendeels onbegrijpelijk was voor de dagelijkse Turks van de periode. Het dagelijkse Turkse, bekend als Kaba Türkçe of "Rough Turks", gesproken door de minder opgeleide lagere en ook landelijke leden van de samenleving, bevatten een hoger percentage inheemse vocabulaire en diende als basis voor de moderne Turkse taal.^[25]

Taalhervorming en modern Turks

Na de oprichting van de moderne staat van Kalkoen en de scripthervorming, de Turkse taalvereniging (TDK) werd opgericht in 1932 onder het beschermheerschap van Mustafa Kemal Atatürk, met als doel onderzoek naar Turks uit te voeren. Een van de taken van de nieuw opgerichte vereniging was om een taalhervorming vervangen leenwoorden van Arabische en Perzische afkomst met Turkse equivalenten.^[26] Door het gebruik van geïmporteerde woorden in de pers te verbieden,^{[verduidelijking nodig]} De vereniging slaagde erin honderden buitenlandse woorden uit de taal te verwijderen. Hoewel de meeste woorden die door de TDK in de taal werden geïntroduceerd, nieuw waren afgeleid van Turkse wortels, koos het ook voor het herleven van oude Turkse woorden die al eeuwen niet waren gebruikt.^[27] In 1935 publiceerde de TDK een tweetalig Ottomaans-Turkse/Pure Turkish Dictionary dat de resultaten van de taalhervorming documenteert.^[28]

Vanwege deze plotselinge verandering in de taal, begonnen oudere en jongere mensen in Turkije te verschillen in hun vocabulaires. Terwijl de generaties die vóór de jaren 1940 zijn geboren de oudere voorwaarden van Arabische of Perzische oorsprong hebben, de jongere generaties voorstander van nieuwe uitdrukkingen. Het wordt als bijzonder ironisch beschouwd dat Atatürk zelf, in Zijn lange toespraak naar het nieuwe parlement In 1927, gebruikte een stijl van Ottomaanse die zo vreemd klonk voor latere luisteraars dat het drie keer moest worden "vertaald" in het moderne Turks: eerst in 1963, opnieuw in 1986 en meest recent in 1995.^[29]

De afgelopen decennia hebben het voortdurende werk van de TDK gezien om nieuwe Turkse woorden te munten om nieuwe concepten en technologieën uit te drukken bij het betreden van de taal, meestal uit het Engels. Veel van deze nieuwe woorden, met name voorwaarden voor informatietechnologie, hebben wijdverbreide acceptatie ontvangen. De TDK wordt echter af en toe bekritiseerd wegens het coaliseren van woorden die gekunsteld en kunstmatig klinken. Enkele eerdere veranderingen - zoals zoals bölem vervangen fırka, "Politieke partij" - heeft ook geen populaire goedkeuring gehaald (fırka is vervangen door het Franse leenwoord parti). Sommige woorden hersteld uit het oude Turkse hebben gespecialiseerde betekenissen overgenomen; bijvoorbeeld betik (oorspronkelijk betekenis "boek") wordt nu gebruikt om te betekenen "script" in computertechnologie.^[30]

Enkele voorbeelden van moderne Turkse woorden en de oude leenwoorden zijn:

Ottomaans Turks	Modern Turks	Engelse vertaling	Opmerkingen
müselles	üçgen	driehoek	Samenstelling van het zelfstandig naamwoord üç ("drie") en het achtervoegsel -gen
tayyare	uçak	vliegtuig	Afgeleid van het werkwoord uçmak ("vliegen"). Het woord werd voor het eerst voorgesteld om "luchthaven" te betekenen.
nispet	oran	verhouding	Het oude woord wordt vandaag nog steeds in de taal gebruikt, samen met de nieuwe. Het moderne woord is van het oude Turkse werkwoord or- ("snijden").
şimal	kuzey	noorden	Afgeleid van het oude Turkse zelfstandig naamwoord kuz ("Koude en donkere plaats", "Shadow"). Het woord is hersteld van Midden -Turks gebruik.[31]
teşrinievvel	ekim	oktober	Het zelfstandig naamwoord ekim betekent "zaaien", verwijzend naar het planten van graanzaden in de herfst, die wijdverbreid is in Turkije

Geografische distributie

Turks wordt native gesproken door de Turkse mensen in Turkije en door de Turkse diaspora In ongeveer 30 andere landen. Turkse taal is wederzijds begrijpelijk met Azerbeidzjani en andere Turkse talen. In het bijzonder bestaan ​​Turks-sprekende minderheden in landen die vroeger (geheel of gedeeltelijk) tot de Ottomaanse Rijk, zoals Irak^[32], Bulgarije, Cyprus, Griekenland (voornamelijk in Westelijke Thrace), de Republiek Noord -Macedonië, Roemenië en Servië. Meer dan twee miljoen Turkse sprekers wonen in Duitsland; En er zijn belangrijke Turkse sprekende gemeenschappen in de Verenigde Staten, Frankrijk, Nederland, Oostenrijk, België, Zwitserland en het Verenigd Koninkrijk.^[33] Vanwege de culturele assimilatie Van Turkse immigranten in gastlanden spreken niet alle etnische leden van de Diaspora de taal met inheemse vloeiendheid.^[34]

In 2005 waren 93% van de bevolking van Turkije native speakers van Turks,^[35] Ongeveer 67 miljoen op dat moment, met Koerdische talen het grootste deel van de rest goedmaken.^[36]

Azerbeidzjaanse taal, officieel in Azerbeidzjan, is onderling verstaanbaar Met Turkse en sprekers van beide talen kunnen ze begrijpen zonder merkbare moeilijkheden, vooral wanneer discussie op gewone, dagelijkse taal komt. Turkije heeft zeer goede relaties met Azerbeidzjan, met een veelheid aan Turkse bedrijven en autoriteiten die daar investeren, terwijl de invloed van Turkije in het land erg hoog is. De stijgende aanwezigheid van deze zeer vergelijkbare taal in Azerbeidzjan en het feit dat veel kinderen Turkse woorden gebruiken in plaats van Azerbeidzjaanse woorden als gevolg van satelliet -tv, heeft bezorgdheid veroorzaakt dat de eetgelegenheden van de taal zullen worden uitgehold. Veel boekhandels verkopen boeken in de Turkse taal langs Azerbeidzjaanse taal, met Agalar Mahmadov, een toonaangevende intellectuele, die zijn bezorgdheid uiten dat Turkse taal "al is begonnen met het overnemen van de nationale en natuurlijke dialecten van Azerbeidzjan". De aanwezigheid van Turks als vreemde taal is echter niet zo hoog als Russisch.^[37] In Oezbekistan, het tweede meest bevolkte Turkse land, een nieuw tv -kanaal Vreemde talen tv werd opgericht in 2022. Dit kanaal heeft Turkse lessen uitgezonden, samen met Engelse, Franse, Duitse en Russische lessen.

Officiële status

Turks is de officiële taal van Kalkoen en is een van de officiële talen van Cyprus. Turks heeft een officiële status in 38 gemeenten in Kosovo, inclusief mamusha,^[38][39], twee in de Republiek Noord -Macedonië en in Kirkuk -gouvernement in Irak.^[40][41]

In Turkije is het regelgevende lichaam voor Turks de Turkse taalvereniging (Türk Dil Kurumu of tdk), die in 1932 werd opgericht onder de naam Türk Dili Tetkik Cemiyeti ("Society for Research on the Turkse taal"). De Turkse taalvereniging werd beïnvloed door de ideologie van taalkundige purisme: Een van de belangrijkste taken was inderdaad de vervanging van leenwoorden en van buitenlandse grammaticale constructies met equivalenten van Turkse afkomst.^[42] Deze veranderingen, samen met de goedkeuring van de nieuwe Turks alfabet in 1928, vormde de Moderne Turkse taal vandaag gesproken. De TDK werd in 1951 een onafhankelijk orgaan, met het opheffen van de eis dat het door de minister van Onderwijs zou moeten worden voorgezeten. Deze status ging door tot augustus 1983, toen het opnieuw werd omgezet in een overheidsorgaan in de Grondwet van 1982, het volgen van het leger coup d'état van 1980.^[27]

Dialecten

Modern Standard Turks is gebaseerd op het dialect van Istanbul.^[43] Deze Istanbul Turks (İstanbul Türkçesi) vormt het model van geschreven en gesproken Turks, zoals aanbevolen door Ziya Gökalp, Ömer Seyfettin en anderen.^[44]

Dialectale variatie blijft bestaan, ondanks de nivellering van invloed van de standaard die wordt gebruikt in massamedia en in de Turks onderwijssysteem Sinds de jaren dertig.^[45] Academische onderzoekers uit Turkije verwijzen vaak naar Turkse dialecten als ağız of şive, leidend tot een dubbelzinnigheid met het taalkundige concept van accent, die ook met deze woorden wordt bedekt. Verschillende universiteiten, evenals een toegewijde werkgroep van de Turkse taalvereniging, voeren uit projecten Onderzoek naar Turkse dialecten. Vanaf 2002^[update] Werk ging verder met de compilatie en publicatie van hun onderzoek als een uitgebreide dialect-atlas van de Turkse taal.^[46][47]

Sommige Immigranten naar Turkije van Rumelia spreken Rumeliaans Turks, waaronder de verschillende dialecten van Ludogorie, Dinler en Adakale, die de invloed van de theoretiseerde tonen Balkan Sprachbund. Kıbrıs türkçesi is de naam voor Cypriot Turks en wordt gesproken door de Turkse Cyprioten. Edirne is het dialect van Edirne. Eg wordt gesproken in de Egeïsche Zee regio, met zijn gebruik zich uitstrekt tot Antalya. De nomadische Yörüks van de Mediterrane regio van Turkije hebben ook hun eigen dialect van Turks.^[48] Deze groep moet niet worden verward met de Yuruk -nomaden van Macedonië, Griekenland en Europese Turkije, die spreken Balkan Gagauz Turks.

De Meskhetiaanse Turken die in Kazachstan, Azerbeidzjan en Rusland wonen, evenals in verschillende Centraal -Aziatische landen, spreken ook een oostelijk Anatolisch dialect van Turks, afkomstig uit de gebieden Kars, Ardahan en Artvin en het delen van overeenkomsten met Azerbeidzjani, de taal van Azerbeidzjan.^[49]

De Central Anatolia regio spreekt Orta Anadolu. Karadeniz, gesproken in het oostelijke Zwarte Zee regio en voornamelijk weergegeven door de Trabzon dialect, exposities substraat invloed op Grieks in fonologie en syntaxis;^[50] het staat ook bekend als Laz -dialect (niet te verwarren met de Laz -taal). Kastamonu wordt gesproken in Kastamonu en de omliggende gebieden. Karamanli Turks wordt gesproken in Griekenland, waar het wordt genoemd Kαραμανλήδικα. Het is de literaire standaard voor de Karamanlides.^[51]

Fonologie

Medeklinkers

Consonante fonemen van standaard Turks^[52]

		Labiaal	Tand/ Alveolair	Na- alveolair	Palataal	Velaar	Glottal
Nasaal		m	n
Hou op	stemloos	p	t	t͡ʃ	(c))	k
	uitgesproken	b	d	D͡ʒ	(ɟ))	ɡ
Fricative	stemloos	f	s	ʃ			h
	uitgesproken	v	z	ʒ
Benadering			(ɫ))	l	j	(ɰ))
Tik			ɾ

Ten minste één bron beweert dat Turkse medeklinkers laryngeaal gespecificeerd zijn drieweg Fortis-Lenis (afgezogen/neutraal/stemmen) zoals Armeens.^[53]

Het foneem dat meestal wordt genoemd als Yumuşak G ("Soft G"), geschreven ⟨ğ⟩ in Turks spelling, vertegenwoordigt een klinkersequentie of een vrij zwak bilabiaal dat bena tussen afgeronde klinkers, een zwakke palatinale benadering tussen niet -gerichte voorklinkers en een klinkersequentie elders. Het komt nooit voor aan het begin van een woord of een lettergreep, maar volgt altijd een klinker. Wanneer woordfinale of voorafgaand aan een andere medeklinker, verlengt het de voorgaande klinker.^[54]

In inheemse Turkse woorden, de geluiden [c], [ɟ], en [L] zijn in complementaire distributie met [K], [ɡ], en [ɫ]; De voormalige set vindt plaats naast de voorste klinkers en de laatste grenzend aan rugklinkers. De verdeling hiervan fonemen is echter vaak onvoorspelbaar in buitenlandse leningen en de juiste zelfstandige naamwoorden. In zulke woorden, [c], [ɟ], en [L] komen vaak voor met achterklinkers:^[55] sommige voorbeelden worden hieronder gegeven.

CONSONANT Devoicing

Turkse orthografie weerspiegelt Eind-obstruent Devoicing, een vorm van medeklinkmutatie waarbij een stemmende obstruent, zoals /b d dʒ ɡ/, is gewijd aan [P T Tʃ K] Aan het einde van een woord of vóór een medeklinker, maar behoudt zijn stem voor een klinker. In leningwoorden, het stemmen van het stemmen van /K/ is /g/; In native woorden, dat is het /g/.^[56][57]

Belemmerende afwijking in zelfstandige naamwoorden

Onderliggende medeklinker	Woest het formulier	Onderliggende morfeem	Woordenboekvorm	Dative case / 1SG aanwezig	Betekenis
b	p	*Kitab	kitap	kitaba	Boek (lening)
c	ç	*UC	uç	UCA	tip
d	t	*knop	maar	Boeda	dij
g	k	*Reng	rek	vermengen	Kleur (lening)
ğ	k	*ekmeğ	Ekmek	Ekmeğe	brood

Dit is analoog aan talen zoals Duits en Russisch, maar in het geval van Turks wordt de spelling meestal gemaakt om bij het geluid te passen. In enkele gevallen, zoals echter, zoals advertentie /Bij/ 'naam' (dative ADA), de onderliggende vorm wordt vastgehouden in de spelling (vgl. Bij /Bij/ 'paard', dative ATA). Andere uitzonderingen zijn OD 'Fire' Vs. OT 'kruid', zakken 'plaat metaal', saç 'haar'. De meeste leenwoorden, zoals kitap hierboven worden gespeld als uitgesproken, maar een paar zoals HAC 'Hajj', şad 'blij en yad 'Strange' of 'Stranger' tonen ook hun onderliggende vormen.

Inheemse zelfstandige naamwoorden van twee of meer lettergrepen die eindigen /K/ in woordenboekvorm zijn bijna alles //g// in onderliggende vorm. De meeste werkwoorden en monosyllabische zelfstandige naamwoorden zijn echter onderliggend // K //.^[58]

Klinkers

De klinkers van de Turkse taal zijn, in hun alfabetische volgorde, ⟨a⟩, ⟨e⟩, ⟨ı⟩, ⟨i⟩, ⟨o⟩, ⟨ö⟩, ⟨u⟩, ⟨ü⟩.^[59] Het Turkse klinkersysteem kan worden beschouwd als driedimensionaal, waarbij klinkers worden gekenmerkt door hoe en waar ze zijn gearticuleerd gericht op drie belangrijke kenmerken: voor-en achterkant, afgerond en ongeschonden en klinkerhoogte.^[60] Klinkers worden geclassificeerd [± terug], [± rond] en [± hoog].^[61]

De enige diphthongs in de taal zijn te vinden in leenwoorden en kan worden gecategoriseerd als dalende tweedops die meestal worden geanalyseerd als een reeks van / j / en een klinker.^[54]

Klinker harmonie

Turkse klinkerharmonie	Voorste klinkers				Terugklinkers
	Onbetwist		Afgerond		Onbetwist		Afgerond
Medeklinker	e /e/	i /i/	ü /y/	ö /O/	a /a/	ı /ɯ/	u /U/	o /O/
Tweeledig (backness)	e				a
Fourfold (Backness + Rounding)	i		ü		ı		u

Het principe van klinkerharmonie, dat de Turkse woordvorming en achtervoegsel doordringt, is te wijten aan de natuurlijke menselijke neiging tot economie van spierinspanning.^[62] Dit principe wordt in Turks uitgedrukt door drie regels:

1. Als de eerste klinker van een woord een achterklinker is, is elke daaropvolgende klinker ook een achterste klinker; Als de eerste een voorste klinker is, is elke volgende klinker ook een voorste klinker.^[62]
2. Als de eerste klinker niet is afgerond, zijn ook daaropvolgende klinkers.^[62]
3. Als de eerste klinker is afgerond, zijn daaropvolgende klinkers afgerond en dichtbij of niet gered en open.^[63]

De tweede en derde regels minimaliseren spierinspanning tijdens spraak. Meer specifiek zijn ze gerelateerd aan het fenomeen van labiale assimilatie:^[64] Als de lippen zijn afgerond (een proces dat gespierde inspanning vereist) Voor de eerste klinker kunnen ze rond blijven voor volgende klinkers.^[63] Als zij zijn onbetwist Voor de eerste klinker levert de spreker niet de extra gespierde inspanning om ze vervolgens af te ronden.^[62]

Grammaticaal affixen hebben "een kameleonachtige kwaliteit",^[65] en gehoorzamen aan een van de volgende patronen van klinkerharmonie:

• tweevoudig (-e/-a):^[66] de locatief geval achtervoegsel is bijvoorbeeld -de na frontklinkers en -da Na rugklinkers. De notatie -de² is een handige steno voor dit patroon.
• viervoudig (-i/-ı/-ü/-u): de genitief geval achtervoegsel is bijvoorbeeld -in of -in na niet -afgeronde klinkers (respectievelijk voor- of achterkant); en -ün of -un na de overeenkomstige afgeronde klinkers. In dit geval de steno -notatie -in⁴ is gebruikt.

Praktisch betekent het tweevoudige patroon (ook wel de e-type klinkerharmonie genoemd)) dat in de omgeving waar de klinker in het woord sten wordt aan de achterkant gevormd, het zal de A-vorm nemen. Het viervoudige patroon (ook wel het I-Type genoemd) verklaart zowel voor/terug voor afronding en voor voor/achterkant.^[67] De volgende voorbeelden, gebaseerd op de copula -dir⁴ ("[het] is"), illustreer de principes van I-type klinkerharmonie in de praktijk: Türkiye 'richt ("het is Turkije"),^[68] Kapıdier ("het is de deur"), maar GünDür ("het is de dag"), paltodur ("Het is de jas").^[69]

Uitzonderingen op klinkerharmonie

Dit zijn vier woordklassen die uitzonderingen zijn op de regels van klinkerharmonie:

1. Inheemse, niet-gecomponeerde woorden, b.v. dahi "ook," ela "lichtbruin," elma "appel," hangi "welke," hani "waar," haydi "kom op," inanmak "geloven," kardeş "broer," şişman "dik," anne "moeder"
2. Inheemse samengestelde woorden, b.v. bugün "vandaag," dedikodu "geroddel"
3. Buitenlandse woorden, b.v. ferman (<Farsi فرماندهی "opdracht"), mikrop (<Frans microbe "microbe"), piskopos (<Grieks επίσκοπος "bisschop")
4. Onveranderlijke achtervoegsels: –Daş (het aangeven van gemeenschappelijke gehechtheid aan het concept uitgedrukt door het zelfstandig naamwoord), –YOR (de tegenwoordige tijd aangeven in de derde persoon), –An (bijvoeglijke naamwoorden of zelfstandige naamwoorden omzetten in bijwoorden), –Ken (wat betekent "terwijl"), –Leyin (wat betekent "in/at/tijdens"), –imtrak (verzwakken van een bijvoeglijk naamwoord van kleur of smaak op een manier vergelijkbaar met het Engelse achtervoegsel --achtig als in blauwachtig), –Ki (het maken van een voornaamwoord of bijvoeglijk naamwoord uit een bijwoord of een zelfstandig naamwoord in het locatieve geval), –Gil (wat betekent "het huis of de familie van"), –Gen (verwijzend naar de naam van vlakfiguren)

Onveranderlijk achtervoegsel	Turks voorbeeld	Betekenis in het Engels	Opmerkingen
–Daş	meslektaş	"collega"	Van meslek "beroep."
–YOR	geliyor	"Hij/zij/het komt eraan"	Van gel– "komen."
–An	şahane	"vorstelijk"	Van şah, "koning."
–Ken	uyurken	"tijdens het slapen"	Van uyu–, "slapen."
–Leyin	sabahleyin	"in de ochtend"	Van sabah, "ochtend."
- Imtrak	ekşimtrak	"Sourish"	Van ekşi, "zuur."
–Ki	ormandaki	"(dat) in het bos"	Van orman, "Woud."
–Gil	annemgiller	"De familie van mijn moeder"	Van annem, "mijn moeder."
–Gen	altıgen	"zeshoek"	Van altı, "zes."

De Wegbord in de foto Hierboven illustreert verschillende van deze functies:

• een native compound die niet gehoorzamen aan klinkerharmonie: Orta+Köy ("Middle Village" - Een plaatsnaam)
• Een leenwoord schendt ook klinkerharmonie: Viyadük (<Frans viaduc "viaduct")
• het bezitterige achtervoegsel -i⁴ harmoniseren met de uiteindelijke klinker (en het verzachten van de k door medeklinker afwisseling): Viyadüğü

De regels van klinkerharmonie kunnen variëren per regionaal dialect. Het dialect van Turks gesproken in de Trabzon regio van het noordoosten van Turkije volgt de verminderde klinkerharmonie van Oude Anatolisch Turks, met de extra complicatie van twee ontbrekende klinkers (ü en ı), is er dus geen palatale harmonie. Dat is het waarschijnlijk Elün bedoelde "je hand" in de oude Anatolian. Terwijl de 2e persoon enkelvoudige bezitterige bezittingen zou variëren tussen achter- en frontklinker, -ün of -un, zoals in Elün voor "je hand" en kitabun Voor "Your Book" zou het ontbreken van ü klinker in het Trabzon -dialectgemiddelden -un worden gebruikt in beide gevallen - elun en kitabun.^[70]

Woordaccent

Met uitzonderingen hieronder vermeld, zijn Turkse woorden oxytone (geaccentueerd op de laatste lettergreep).

Uitzonderingen op regels

1. Plaatsnamen zijn niet oxytone:^[62] Anádolu (Anatolia), İstánbul. De meeste plaatsnamen zijn geaccentueerd op hun eerste lettergreep zoals in Páris en Zónguldak. Dit geldt waar wanneer plaatsnamen op dezelfde manier worden gespeld als gewone zelfstandige naamwoorden, die oxytone zijn: mısír (maïs), Mísır (Egypte), sirkecı̇́ (azijn-verkoper), Sı̇́rkeci (District in Istanbul), bebék (pop, baby), Bébek (District in Istanbul), ordú (leger), Órdu (Een Turkse stad aan de Zwarte Zee).
2. Buitenlandse zelfstandige naamwoorden behouden meestal hun oorspronkelijke accentuering,^[62] bijv. lokánta (<Italiaans locanda "restaurant"), ólta (<Grieks βόλτα "vislijn"), gazéte (<Italiaans gazzetta "krant")
3. Enkele woorden over familieleden^[63] en levende wezens^[63] hebben onregelmatige accentuering: ánne (moeder), ábla (oudere zus), görúmce (de zus van de echtgenoot), yénge (broers vrouw), hála (vaderlijke tante), téyze (tante van moeders kant), ámca (ouderlijke oom), çekı̇́rge (sprinkhaan), karínca (mier), kokárca (stinkdier)
4. Bijwoorden^[63] worden meestal geaccentueerd op de eerste lettergreep, bijv. şı̇́mdi (nu), sónra (na), ánsızın (plotseling), gérçekten (echt), (maar gerçektén (van de realiteit)), kíşın (tijdens de winter)
5. Samengestelde woorden^[64] zijn geaccentueerd aan het einde van het eerste element, bijv. çíplak (naakt), çırílçıplak (Stark Naked), bakán (minister), báşbakan (premier)
6. Verminderingen gebouwd door het achtervoegsel –Cik zijn geaccentueerd op de eerste lettergreep, b.v. úfacık (heel erg klein), évcik (klein huis)
7. Woorden met enclitische achtervoegsels, - LE (betekent "met"), –Ken (wat betekent "while"), –CE (Een bijwoord maken), –Leyin (betekent "in" of "tijdens"), -mij (het ontkennen van de verbale stengel), –YOR (Duiden op de tegenwoordige tijd)

ENCICTISCH AFKIM	Turks voorbeeld	Betekenis in het Engels
- LE	memnuniyétle	met plezier
–Ken	yazárken	Tijdens het schrijven
–CE	hayváncasına	best
–Leyin	gecéleyin	S'avonds
-mij	anlamádı	Hij/zij/het begreep het niet
–YOR	gelı̇́yor	Hij/zij/het komt eraan

• Enclitische woorden, die de accentuering verplaatsen naar de vorige lettergreep, b.v. –OL (wat betekent), mi (een vraag aangeven), gibi (betekenis vergelijkbaar met), ik (voor), ki (Dat), de (te)

ENCICTISCH AFKIM	Turks voorbeeld	Betekenis in het Engels
–OL Als een afzonderlijk woord	arkadaşím idi	Hij/zij was mijn vriend
–OL Als achtervoegsel	arkadaşímdı	Hij/zij was mijn vriend
mi	anlamadí mı	Heeft hij/zij het niet begrepen?
gibi	sizı̇́n gibi	zoals jij
ik	benı̇́m için	voor mij
ki	diyorlár ki ólmıyacak	Ze zeggen dat het niet zal gebeuren
de	biz de	wij ook

Syntaxis

Zingroepen

Turkish heeft twee groepen zinnen: verbale en nominale zinnen. In het geval van een verbale zin is het predicaat een eindig werkwoord, terwijl het predicaat in de nominale zin geen openlijk werkwoord of een werkwoord heeft in de vorm van de copula ol of y (Varianten van "Be"). Voorbeelden van beide worden hieronder gegeven:^[71]

Zinstype	Turks		Engels
	Onderwerp	Prediceren
Verbaal	NECLA	Okula Gitti	Necla ging naar school
Nominaal (geen werkwoord)	NECLA	Öğretmen	Necla is een leraar
(Copula)	NECLA	ev-de-y-Miş (Hyphens afbakenen achtervoegsels)	Blijkbaar is Necla thuis

Negatie

De twee groepen zinnen hebben verschillende manieren om ontkenning te vormen. Een nominale zin kan worden tenietgedaan met de toevoeging van het woord Değil. De bovenstaande zin zou bijvoorbeeld worden Necla Öğretmen değil ('Necla is geen leraar'). De verbale zin vereist echter de toevoeging van een negatief achtervoegsel -mij naar het werkwoord (het achtervoegsel komt na de stengel maar voor de tijd): Necla okula gitmedi ('Necla ging niet naar school').^[72]

Ja nee vragen

In het geval van een verbale zin, een vragende clitisch mi wordt bijvoorbeeld toegevoegd na het werkwoord en staat bijvoorbeeld Necla okula gitti mi? ('Is Necla naar school gegaan?'). In het geval van een nominale zin dan mi komt na het predicaat maar vóór het persoonlijke einde, dus bijvoorbeeld Necla, siz Öğretmen Misiniz? ('Necla, ben je [formeel, meervoud] een leraar?').^[72]

Woord volgorde

Woordvolgorde in eenvoudige Turkse zinnen is in het algemeen onderwerp - object - werkwoord, zoals in het Koreaans en Latijns, maar in tegenstelling tot Engels, voor verbale zinnen en onderwerp-predicaat voor nominale zinnen. Omdat Turkish echter een case-markeringssysteem bezit, en de meeste grammaticale relaties worden getoond met behulp van morfologische markers, heeft de SOV-structuur vaak een verminderde relevantie en kan variëren. De SOV -structuur kan dus worden beschouwd als een "pragmatische woordvolgorde" van taal, een die niet afhankelijk is van woordvolgorde voor grammaticale doeleinden.^[73]

Onmiddellijk preverbal

Overweeg de volgende eenvoudige zin die aantoont dat de focus in Turks ligt op het element dat onmiddellijk voorafgaat aan het werkwoord:^[74]

Woord volgorde				Focus
SOV	Ahmet Ahmet	Yumurta-yı Ei (beschuldigend)	Yedi at	ongemarkeerd: Ahmet at het ei
Svo	Ahmet	Yedi	Yumurta-yı	De focus ligt op het onderwerp: Ahmet (het was Ahmet die het ei at)
OVS	Yumurta-yı	Yedi	Ahmet	De focus ligt op het object: ei (het was een ei dat Ahmet at)

Verreding

De postpredicate positie betekent wat wordt aangeduid als achtergrondinformatie in Turks-informatie waarvan wordt aangenomen dat deze zowel de spreker als de luisteraar of informatie die in de context is opgenomen, bekend zijn. Overweeg de volgende voorbeelden:^[71]

Zinstype	Woord volgorde
Nominaal	S-predicaat	Bu ev Güzelmiş (blijkbaar is dit huis prachtig)	ongemarkeerd
	Predicaat-S	Güzelmiş bu ev (het is blijkbaar mooi, dit huis)	Het is wel verstaan ​​dat de zin over dit huis gaat
Verbaal	SOV	Bana da Bir Kahve Getir (krijg ook een koffie)	ongemarkeerd
		Bana da Getir Bir Kahve (krijg er ook een, een koffie)	het is wel verstaan ​​dat het een koffie is die de spreker wil

Onderwerp

Er is enig debat onder taalkundigen geweest of Turks een onderwerp-prominent (zoals Engels) is of onderwerp-prominent (zoals Japanse en Koreaanse) taal, met recente studiebeurs impliceert dat het inderdaad zowel onderwerp als onderwerp-prominent is.^[75] Dit heeft directe implicaties voor woordvolgorde, omdat het mogelijk is dat het onderwerp wordt opgenomen in de werkwoord zin in het Turks. Er kan S/O -inversie zijn in zinnen waar het onderwerp van groter belang is dan het onderwerp.

Grammatica

Turks is een agglutinatieve taal en gebruikt vaak affixenen specifiek achtervoegsels of eindes.^[76] Eén woord kan veel affixen hebben en deze kunnen ook worden gebruikt om nieuwe woorden te maken, zoals het maken van een werkwoord uit een zelfstandig naamwoord, of een zelfstandig naamwoord uit een verbale wortel (zie het gedeelte over Woordvorming). De meeste affixen geven de grammaticale functie van het woord aan.^[77] De enige native voorvoegsels zijn alliteratief Intensiverende lettergrepen die worden gebruikt met bijvoeglijke naamwoorden of bijwoorden: bijvoorbeeld smerigsiercak ("kokend heet" < siercak) en masMavi ("Bright Blue" < Mavi).^[78]

Het uitgebreide gebruik van affixen kan aanleiding geven tot lange woorden, b.v. Çekoslovakyalılaştıramadıklarımızdanmışsınızcasına, wat betekent "op de manier dat u een van degenen bent die we blijkbaar niet konden bekeren tot Tsjechoslowa's". Hoewel deze zaak is gekunsteld, komen lange woorden vaak voor in normaal Turks, zoals in deze kop van een overlijdensadvertentiekolom van een krant: Bayramlaşamadıklarımız (Bayram [festival] -recipr-impot-partic-plur-pOSSPL1; "die van ons nummer met wie we de groeten van het seizoen niet kunnen uitwisselen").^[79] Een ander voorbeeld is te zien in het laatste woord van deze kop van de online Turkse spellingsgids (İmlâ Kılavuzu): Dilde Birlik, Ulusal Birliğin VazgeçilemezlerIndendir ("Eenheid in taal is een van de onmisbare handelingen [dispense-pass-impot-plur-posss3-abl-copula] van nationale eenheid ~ taalkundige eenheid is een sinus qua non van nationale eenheid ").^[80]

Zelfstandige naamwoorden

Geslacht

Turks heeft geen grammaticaal geslacht en het geslacht van personen heeft geen invloed op de vormen van woorden. Het voornaamwoord van het derde persoon o kan verwijzen naar "hij", "zij" of "het". Ondanks dit gebrek heeft Turks nog steeds manieren om geslacht in zelfstandige naamwoorden aan te geven:

1. Meest huisdieren hebben mannelijke en vrouwelijke vormen, b.v. aygır (hengst), kısrak (merrie), boğa (stier), inek (koe).
2. Voor andere dieren, het geslacht kan worden aangegeven door het woord toe te voegen dişi (vrouwelijk) vóór het overeenkomstige zelfstandig naamwoord, b.v. dişi kedi (vrouwelijke kat).
3. Voor mensen, het vrouwelijke geslacht kan worden aangegeven door het woord toe te voegen kız (meisje) of kadın (vrouw), bijv. kadın kahraman (heldin) in plaats van kahraman (held).
4. Enkele buitenlandse woorden van Frans of Arabisch Oorsprong heeft al afzonderlijke vrouwelijke vormen, b.v. aktris (actrice).
5. De Servo-kok Vrouwelijk achtervoegsel –ICA wordt gebruikt in drie leningen: kraliçe (koningin), imparatoriçe (keizerin) en çariçe (Tsarina). Dit achtervoegsel werd gebruikt in het neologisme tanrıça (<Oud Turks tanrı "god").

Geval

Er is geen zeker artikel In het Turkse, maar duidelijkheid van het object wordt geïmpliceerd wanneer het beschuldigende einde wordt gebruikt (zie hieronder). Turkse zelfstandige naamwoorden weigeren door case -eindes te nemen. Er zijn zes zelfstandig naamwoord gevallen in het Turks, met alle eindes na klinkerharmonie (weergegeven in de tabel met behulp van de steno superscript notatie). Sinds de postpositie ille Wordt vaak achtergelegd op het zelfstandig naamwoord, sommigen analyseren het als een instrumentale behuizing, hoewel het de genitief is met persoonlijke voornaamwoorden, enkelvoudige demonstratieven en ondervragend kim. De meervoud markeerstift -ler ² volgt onmiddellijk het zelfstandig naamwoord voor enig geval of andere affixen (bijv. Köylerin "van de dorpen").

Geval	Einde	Voorbeelden		Betekenis
		Köy "dorp"	ağaç "boom"
Nominatief	∅ (geen)	Köy	ağaç	(het) dorp/boom
Accusatief	-i 4	Köyü	ağacı	het dorp/boom
Genitief	-in 4	Köyün	ağacin	Het dorp/boom's van het dorp/boom
Datief	-e ²	Köye	ağaca	naar het dorp/boom
Verstandelijk	-de ²	Köyde	ağaçta	in/op/op het dorp/boom
Ablatief	-den ²	Köyden	ağaçteen	Van het dorp/boom
Instrumentaal	-le ²	Köyle	ağaçla	met het dorp/boom

De beschuldiging van de case -marker wordt alleen gebruikt voor bepaalde objecten; vergelijken (bir) ağaç gördük "wij zagen a boom "met ağacı gördük "wij zagen de boom".^[81] De meervoudsmarker -ler ² wordt over het algemeen niet gebruikt wanneer een klasse of categorie wordt bedoeld: ağaç gördük kunnen even goed betekenen "we zagen bomen [terwijl we door het bos liepen]" - in tegenstelling tot in tegenstelling tot ağaçları gördük "We zagen de bomen [in kwestie]".

De declinatie van ağaç illustreert twee belangrijke kenmerken van de Turkse fonologie: medeklinker assimilatie in achtervoegsels (ağaçteen, ağaçta) en stemmen van laatste medeklinkers voor klinkers (ağacın, ağacA, Ağacı).

Bovendien kunnen zelfstandige naamwoorden achtervoegsels nemen die toewijzen persoon: bijvoorbeeld -Imiz ⁴, "ons". Met de toevoeging van de copula (bijvoorbeeld -ik ben ⁴, "Ik ben") Volledige zinnen kunnen worden gevormd. De ondervragend deeltje mi ⁴ volgt onmiddellijk het woord dat wordt ondervraagd, en volgt ook de klinkerharmonie: Köye Mi? "[gaan] naar het dorp?", ağaç mı? "[Is het een] boom?".

Turks	Engels
EV	(het huis
evler	(de huizen
evineren	Uw (zingen.) Huis
eviniz	Uw (pl./formal) huis
evim	mijn huis
evimde	bij mij thuis
evlerinizin	van uw huizen
Evlerinizden	Van uw huizen
evlerinizdendi	(hij/zij/it) was van uw huizen
evlerinizdenmiş	(hij/zij/het) was (blijkbaar/naar verluidt) uit uw huizen
Evinizdeyim.	Ik ben bij jou thuis.
Evinizdeymişim.	Ik was (blijkbaar) bij jou thuis.
Evinizde Miyim?	Ben ik bij jou thuis?

Persoonlijke voornaamwoorden

De Turks persoonlijke voornaamwoorden in het nominatieve geval zijn Ben (1S), sen (2s), o (3S), bizz (1PL), siz (2PL, of 2H), en bovenlar (3PL). Ze worden regelmatig met enkele uitzonderingen afgewezen: Benim (1S gen.); bizim (1PL gen.); Bana (1S dat.); Sana (2S dat.); en de schuine vormen van o Gebruik de wortel Aan. Zoals eerder vermeld, nemen alle demonstratieve enkelvoudige en persoonlijke voornaamwoorden de genitief wanneer ille wordt erop aangebracht: Benimle (1S ins.), bizim (1PL ins.); maar AanVNla (3S ins.), onlarla (3PL ins.). Alle andere voornaamwoorden (reflexief Kendi enzovoort) worden regelmatig afgewezen.

Zelfstandig naamwoord zinnen (tamlama)

Twee zelfstandige naamwoorden, of groepen zelfstandige naamwoorden, kunnen op twee manieren worden vergezeld:

• duidelijke (bezitterige) verbinding (Belirtili Tamlama). Bijv. Türkiye'nin sesi "The Voice of Turkije (radiostation)": de stem van Turkije. Hier wordt de relatie aangetoond door het genitieve einde -in⁴ toegevoegd aan het eerste zelfstandig naamwoord; Het tweede zelfstandig naamwoord heeft het achtervoegsel van het bezit van het derde persoon -(s)i⁴.
• onbepaalde (kwalificerende) verbinding (belirtisiz Tamlama). Bijv. Türkiye cumhuriyeti "Turkije-republiek^[82] = De Republiek Turkije ": Niet de Republiek die tot Turkije behoort, maar de Republiek die Turkije is. Hier heeft het eerste zelfstandig naamwoord geen einde; maar het tweede zelfstandig naamwoord heeft het einde (s)i⁴- Hetzelfde als in duidelijke verbindingen.

De volgende tabel illustreert deze principes.^[83] In sommige gevallen zijn de bestanddelen van de verbindingen zelf verbindingen; Voor de duidelijkheid zijn deze dochterondernemingen gemarkeerd met [vierkante beugels]. De achtervoegsels die bij de koppeling betrokken zijn, zijn onderstreept. Merk op dat als de tweede zelfstandig naamwoordgroep al een bezitterig achtervoegsel had (omdat het op zichzelf een verbinding is), er geen verder achtervoegsel wordt toegevoegd.

Gekoppelde zelfstandige naamwoorden en zelfstandig naamwoordgroepen

Definitief (bezitterig)	Onbepaald (kwalificatie)	Aanvulling	Betekenis
kimsenin		Yanıtı	Niemand's antwoord
	"Kimse"	Yanıtı	Het antwoord "niemand"
Atatürk 'ün		EVi	Atatürk's huis
	Atatürk	Bulvarı	Atatürk Boulevard (vernoemd naar, niet behorend tot Atatürk)
Orhan 'in		advertentieı	Orhan's naam
	"Orhan"	advertentieı	de naam "orhan"
	r	sessizi	de medeklinker r
[r sessizi]nin		Söylenişi	uitspraak van de medeklinker r
	Turk	[Dil Kurumu]	Turkse taal-associatie
	[Türk Dili]	Dergisi	Turks-taalmagazine
	Ford	[Aile Arabası]	Ford Family Car
Ford 'VN		[Aile Arabası]	(Mr) Ford's Family Car
[Ford Ailesi]nin		Arabasi	De auto van de Ford -familie[84]
	Ankara	[Kız Lisesi][85]	Ankara Girls 'School
	[yıl sonu]	siernavları	Eind examens
Bulgaristan 'in		[İstanbul Başkonsolosluğu]	Het Istanbul-consulaat-generaal van Bulgarije (gelegen in Istanbul, maar behorend tot Bulgarije)
	[ [İstanbul üniversitesi] [Edebiyat fakültesi] ]	[ [Türk edebiyatı] Profesörü]	Hoogleraar Turkse literatuur aan de faculteit Literatuur van de Universiteit van Istanbul
	NE Oldum	delisi	"wat ben ik geworden!"[86] Madman = parvenu die zichzelf uitzendt

Zoals het laatste voorbeeld laat zien, kan de kwalificerende uitdrukking een substantivale zin zijn in plaats van een zelfstandig naamwoord of zelfstandig naamwoordgroep.^[87]

Er is een derde manier om de zelfstandige naamwoorden te koppelen waar beide zelfstandige naamwoorden geen achtervoegsels nemen (takısız tamlama). In dit geval fungeert het eerste zelfstandig naamwoord echter als een bijvoeglijk naamwoord,^[88] bijv. Demir Kapı (ijzeren poort), Elma Yanak ("Apple Cheek", d.w.z. rode wang), Kömür Göz ("Coal Eye", d.w.z. zwart oog):

Adjectieven

Turkse bijvoeglijke naamwoorden zijn dat niet afgewezen. De meeste bijvoeglijke naamwoorden kunnen echter ook als zelfstandige naamwoorden worden gebruikt, in welk geval ze worden afgewezen: b.v. Güzel ("mooi") → Güzeller ("(de) mooie / mensen"). Attributief gebruikt, bijvoeglijke naamwoorden gaan vooraf aan de zelfstandige naamwoorden die ze wijzigen. De bijvoeglijke naamwoorden vari ("bestaand") en jok ("niet bestaand") worden in veel gevallen gebruikt waarin Engels zou gebruiken" er is "of" hebben ", bijv. Süt yok ("Er is geen melk", verlicht. "(de) melk (is) niet bestaan"); de constructie "zelfstandig naamwoord 1-Gen zelfstandig naamwoord 2-Poss var/yok "kan worden vertaald"zelfstandig naamwoord 1 heeft/heeft niet zelfstandig naamwoord 2"; IMPARATORUN ELBISESI YOK "De keizer heeft geen kleren" ("(de) keizer-van kleren-zijn niet bestaand"); kedimin ayakkabıları yoktu ("Mijn kat had geen schoenen", verlicht. "kat-mijn-van schoen-plur.-zijn niet bestaand-verleden tijd").

Werkwoorden

Turkse werkwoorden geven aan persoon. Ze kunnen negatief, potentieel ("kan") of niet-potentieel ("kan") worden gemaakt. Bovendien laten Turkse werkwoorden zien gespannen (Cadeau, Verleden, toekomst, en aorist), stemming (voorwaardelijk, imperatief, inferentieel, noodzakelijk, en optatief), en aspect. Ontkenning wordt uitgedrukt door de infix -me²- onmiddellijk na de stengel.

Turks	Engels
gel-	(komen
Gelebil-	(om) te kunnen komen
gelme-	niet (om) te komen
geleme-	(om) niet te kunnen komen
Gelememiş	Blijkbaar (en) kon hij niet komen
Gelebilecek	(s) hij zal kunnen komen
Gelmeyebilir	(s) hij kan (mogelijk) niet komen
Gelebilirsen	als je kan komen
gelinir	(passief) Men komt, mensen komen
Gelebilmeliydin	je had moeten komen
Gelebilseydin	Als je had kunnen komen
gelmeliydin	je had moeten komen

Werkwoordsvormen

(Opmerking. Omwille van de eenvoud wordt de term "gespannen" hier overal gebruikt, hoewel voor sommige vormen "aspect" of "stemming" geschikter is.) Er zijn 9 eenvoudige en 20 samengestelde tijden in Turks. 9 eenvoudige tijden zijn eenvoudig verleden (Di'li GEçmiş), inferentiële verleden (Miş'li GEçmiş), aanwezig continu, eenvoudig heden (aorist), toekomst, optatief, conjunctief, noodzakelijk ("must") en noodzakelijk.^[89] Er zijn drie groepen samengestelde vormen. Verhaal (Hikaye) is het getuige verleden van de bovenstaande vormen (behalve commando), gerucht (been) is het ongewenste verleden van de bovenstaande vormen (behalve eenvoudig verleden en commando), voorwaardelijk (Koşul) is de voorwaardelijke vorm van de eerste vijf basistijden.^[90] In het onderstaande voorbeeld de tweede persoon van het werkwoord gitmek ("go"), stam gid-/git-, wordt getoond.

Engels van het basisformulier	Basisspanner	Verhaal (Hikâye))	Gerucht (been))	Voorwaarde (Koşul))
je ging	gittin	gittiydin	–	gittiysen
je bent gegaan	Gitmişsin	Gitmiştin	Gitmişmişsin	Gitmişsen
jij gaat	Gidiyorsun	Gidiyordun	Gidiyormuşsun	Gidiyorsan
jij (niet meer) gaan	Gidersin	giderdin	Gidermişsin	Gidersen
je zult gaan	Gideceksin	Gidecektin	Gidecekmişsin	Gideceksen
Als je maar gaat	gitsen	gitseydin	Gitseymişsin	–
Moge je gaan	Gidesin	Gideydin	Gideymişsin	–
je moet gaan	gitmelisine	gitmeliydin	Gitmeliymişsin	–
Gaan! (imperatief)	git	–	–	–

Er zijn ook zogenaamde gecombineerde werkwoorden, die worden gecreëerd door bepaalde werkwoordsstelen te achtervoegen (zoals bil of ver) naar de oorspronkelijke stengel van een werkwoord. Bil is het achtervoegsel voor de voldoende stemming. Het is het equivalent van de Engelse hulpwerkwoorden "in staat", "kan" of "may". Ver is het achtervoegsel voor de snelheidsstemming, kal voor de eeuwigheidsstemming en Yaz voor de aanpak ("bijna") stemming.^[91] Dus terwijl gittin betekent "je ging" Gidebildin betekent "je zou kunnen gaan" en Gidiverdin betekent "je ging snel". De tijden van de gecombineerde werkwoorden worden op dezelfde manier gevormd als voor eenvoudige werkwoorden.

Attributive werkwoorden (deellessen)

Turkse werkwoorden hebben attributieve vormen, inclusief aanwezig,^[92] Vergelijkbaar met het Engels onvoltooid deelwoord (met het einde -en²); toekomst (-Cek²); indirect/inferentiële verleden (-mis⁴); en aorist (-er² of -ir⁴).

De belangrijkste functie van sommige van deze attributieve werkwoorden is het vormen van wijzigende zinnen die gelijkwaardig zijn aan de relatieve clausules gevonden in de meeste Europese talen. Het onderwerp van het werkwoord in een -en² vorm is (mogelijk impliciet) in de derde persoon (hij/zij/it/zij); Deze vorm, bij gebruik in een wijzigende zin, verandert niet volgens nummer. De andere attributieve vormen die in deze constructies worden gebruikt, zijn de toekomst (-Cek²) en een oudere vorm (-dik⁴), die zowel huidige als eerdere betekenissen omvat.^[93] Deze twee vormen nemen "persoonlijke eindes" aan, die dezelfde vorm hebben als de bezitterige achtervoegsels maar geef de persoon en mogelijk het aantal onderwerp van het attributieve werkwoord aan; bijvoorbeeld, Yediğik ben betekent wat I eten", Yediğin betekent wat jij Eet ", enzovoort. Het gebruik van deze" persoonlijke of relatieve deelwoorden "wordt geïllustreerd in de volgende tabel, waarin de voorbeelden worden gepresenteerd volgens het grammaticale geval dat zou worden gezien in de equivalente Engelse relatieve clausule.^[94]

Engels equivalent		Voorbeeld	Vertaling
Geval van relatief voornaamwoord	Voornaamwoord		Letterlijk	Idiomatisch
Nominatief	wie welke dat	şimdi Konuşan Adam	"Nu spreken man"	De man (die is) spreekt nu
Genitief	Wiens (nom.)	Babası şimdi Konuşan Adam	"Vader-is nu spreekt man"	De man wiens vader nu spreekt
	Wiens (acc.)	Babasını Dün Gördüğüm Adam	"Vader-is-ACC gisteren gezien, mijn man"	de man wiens vader ik gisteren zag
	bij wiens	resimlerine baktığımız ressam	"Foto's-is-is-is-uit-onze kunstenaar"	de kunstenaar wiens foto's we hebben bekeken
	van welke	muhtarı seçildiği köy	"Burgemeester-zijn-gekozen dorp"	het dorp waarvan hij werd gekozen tot burgemeester
	van welke	muhtarı seçilmek istediği köy		het dorp waarvan hij wenst dat burgemeester wordt gekozen
Resterende gevallen (incl. Voorzetsels)	wie, welke	yazdığım mektup	"geschreven mijn brief"	de brief (die ik schreef
	van welke	çıktığımız Kapı	"Eerwed-to-onze deur"	de deur waaruit we tevoorschijn kwamen
	waaraan	Geldikleri Vapur	"Come-the-the-schip"	het schip waar ze op kwamen
	Welke + ondergeschikte clausule	Yaklaştığıernı Anladığı Hapishane Günleri	"Approach-their-ACC begreep zijn gevangenisdagen-zijn-zijn" "	de gevangenisdagen (die hij kende, naderden[95][96]

Vocabulaire

Laatste editie van 2010 van Büyük Türkçe Sözlük (Great Turkish Dictionary), het officiële woordenboek van de Turkse taal gepubliceerd door de Turkish Language Association, bevat 616.767 woorden, uitdrukkingen, termen en zelfstandige naamwoorden, inclusief plaatsnamen en persoonsnamen, zowel uit de standaardtaal als uit dialecten.^[97]

Woordvorming

Turks gebruikt uitgebreid agglutinatie tot Vorm nieuwe woorden van zelfstandige naamwoorden en verbale stengels. De meeste Turkse woorden zijn afkomstig van de toepassing van afgeleide achtervoegsels op een relatief kleine set kernvocabulaire.^[98]

Turks gehoorzaamt bepaalde principes als het gaat om achtervoegsel. De meeste achtervoegsels in Turks hebben meer dan één vorm, afhankelijk van de klinkers en medeklinkers in de root-klinkharmonieregels zullen van toepassing zijn; Kijkmakersinitiële achtervoegsels volgen het stemmen/ stemloze karakter van de medeklinker in de uiteindelijke eenheid van de wortel; en in het geval van klinkerinitiële achtervoegsels kan een extra medeklinker worden ingevoegd als de wortel in een klinker eindigt, of het achtervoegsel zijn initiële klinker kan verliezen. Er is ook een voorgeschreven volgorde van bevestiging van achtervoegsels- als vuistregel, afgeleide achtervoegsels gaan vooraf aan buigvindende achtervoegsels die worden gevolgd door clitics, zoals te zien is in de voorbeeldset van woorden afgeleid van een inhoudelijke root hieronder:

Turks	Componenten	Engels	Woordklasse
Göz	Göz	oog	Zelfstandig naamwoord
Gözlük	Göz + -lük	bril	Zelfstandig naamwoord
Gözlükçü	Göz + -lük + -çü	opticien	Zelfstandig naamwoord
Gözlükçülük	göz + -lük + -çü + -lük	Optician's handel	Zelfstandig naamwoord
Gözlem	Göz + -lem	observatie	Zelfstandig naamwoord
Gözlemci	göz + -lem + -ci	waarnemer	Zelfstandig naamwoord
gözle-	Göz + -le	in acht nemen	Werkwoord (bestelling)
Gözlemek	göz + -le + -mek	observeren	Werkwoord infinitief)
Gözetlemek	göz + -et + -le + -mek	piepen	Werkwoord infinitief)

Een ander voorbeeld, beginnend bij een verbale wortel:

Turks	Componenten	Engels	Woordklasse
yat-	yat-	liggen	Werkwoord (bestelling)
yatmak	Yat-Mak	te gaan liggen	Werkwoord infinitief)
Yatık	yat- + - (ı) k	leunend	Adjectief
Yatak	yat- + -ak	bed, plaats in slaap	Zelfstandig naamwoord
Yatay	Yat- + -Ay	horizontaal	Adjectief
Yatkın	yat- + -gın	geneigd tot; muf (van te lang liegen)	Adjectief
yatır-	yat- +- (ı) r-	liggen	Werkwoord (bestelling)
yatırmak	yat- +-(ı) r-mak	om iets neer te leggen/iemand	Werkwoord infinitief)
Yatırım	yat- + - (ı) r- + - (ı) m	liggend; storting, investering	Zelfstandig naamwoord
yatırımcı	yat- + -(ı) r- + -(ı) m + -cı	deposant, belegger	Zelfstandig naamwoord

Nieuwe woorden worden ook vaak gevormd door het samenstellen Twee bestaande woorden in een nieuwe, zoals in het Duits. Verbindingen kunnen van twee typen zijn- kale en (s)I. De kale verbindingen, beide zelfstandige naamwoorden en bijvoeglijke naamwoorden zijn effectief twee woorden naast elkaar geplaatst zonder de toevoeging van achtervoegsels bijvoorbeeld het woord voor vriendin kızarkadaş (kız+arkadaş) of zwarte peper karabiber (kara+biber). Een paar voorbeelden van samengestelde woorden worden hieronder gegeven:

Turks	Engels	Samenstellende woorden	Letterlijke betekenis
Pazartesi	Maandag	pazar ("Zondag") en ertesi ("na")	Na zondag
Bilgisayar	computer	bilgi ("informatie en zeggen- ("tellen")	informatie Desk
Gökdelen	wolkenkrabber	Gök ("Sky") en del- ("doorboren")	luchtpiercer
başparmak	duim	baş ("prime") en Parmak ("vinger")	primaire vinger
Önyargı	vooroordeel	Aan ("Before") en Yargı ("splitsen; oordeel")	vooraanstaand

De meerderheid van de samengestelde woorden in het Turkse zijn echter (s)I Verbindingen, wat betekent dat het tweede woord zal worden gemarkeerd door het bezitterige achtervoegsel van de 3e persoon. Een paar van dergelijke voorbeelden worden gegeven in de onderstaande tabel (opmerking klinker harmonie):

Turks	Engels	Samenstellende woorden	Bezitterig achtervoegsel
el Çantası	handtas	EL (hand) en Çanta (tas)	+sı
masa Örtüsü	tafelkleed	masa (Tabel) en Örtü (omslag)	+Sü
Çay Bardağı	theeglas	çay (thee) en bardak (glas)	+ı (de k verandert in ğ)

Schrijfsysteem

Turks is geschreven met behulp van een Latijns alfabet geïntroduceerd in 1928 door Atatürk Om de Ottomaans Turks alfabet, een versie van Perso-Arabisch alfabet. Het Ottomaanse alfabet markeerde slechts drie verschillende klinkers - lang ā, ū en ī- en omvatten verschillende overbodige medeklinkers, zoals varianten van z (die werden onderscheiden in het Arabisch maar niet in het Turks). Het weglaten van korte klinkers in het Arabische script werd beweerd het bijzonder ongeschikt te maken voor Turks, dat heeft Acht klinkers.^[99]

De hervorming van het script was een belangrijke stap in de culturele hervormingen van de periode. De taak om het nieuwe alfabet te bereiden en de nodige wijzigingen te selecteren voor geluiden die specifiek zijn voor Turks werd toevertrouwd aan een Taalcommissie samengesteld uit prominente taalkundigen, academici en schrijvers. De introductie van het nieuwe Turkse alfabet werd ondersteund door openbare onderwijscentra geopend in het hele land, samenwerking met uitgeverijen en aanmoediging door Atatürk zelf, die het land door de nieuwe brieven aan het publiek leerde.^[100] Als gevolg hiervan was er een dramatische toename van geletterdheid van de oorspronkelijke, pre-moderne niveaus.^{[101][offerte nodig om te verifiëren]}

Het Latijnse alfabet werd voor educatieve doeleinden op de Turkse taal toegepast, zelfs vóór de hervorming van de 20e eeuw. Instanties omvatten een 1635 Latin-Albanian Dictionary van Frang Bardhi, die ook verschillende uitspraken in de Turkse taal opgenomen, als bijlage bij zijn werk (bijv. Alma Agatsdan Irak Duschamas^[102]- "Een appel valt niet ver van zijn boom").

Turks heeft nu een alfabet dat geschikt is voor de geluiden van de taal: de spelling is grotendeels fonemisch, met één letter die overeenkomt met elk foneem.^[103] De meeste letters worden ongeveer gebruikt zoals in het Engels, de belangrijkste uitzonderingen zijn ⟨C⟩, die aangeeft [Dʒ] (⟨J⟩ wordt gebruikt voor de [ʒ] gevonden in Perzische en Europese leningen); en de niet -ongedoteerde ⟨ı⟩, vertegenwoordigen [ɯ]. Zoals in het Duits, ⟨ö⟩ en ⟨ü⟩ vertegenwoordigen [O] en [Y]. De brief ⟨ğ⟩ geeft in principe aan [ɣ] maar heeft de eigenschap van het verlengen van de voorgaande klinker en het assimileren van een volgende klinker. De letters ⟨ş⟩ en ⟨ç⟩ vertegenwoordigen [ʃ] en [Tʃ], respectievelijk. EEN circumflex is overgeschreven Terugklinkers volgt ⟨k⟩ en ⟨g⟩ wanneer deze medeklinkers vertegenwoordigen [c] en [ɟ]- bijna uitsluitend in het Arabisch en Perzisch leningen.^[104]

Het Turkse alfabet bestaat uit 29 letters (q, x, w weggelaten en ç, ş, ğ, ı, Ö, ü toegevoegd); De volledige lijst is:

a, b, c, ç, d, e, f, g, ğ, h, ı, i, j, k, l, m, n, o, ö, p, r, s, ş, t, u, ü, v, y, en z (Merk op dat kapitaal van i is İ en kleine letters I is ı.)

De hierboven beschreven specifiek Turkse letters en spellingen worden in deze tabel geïllustreerd:

Turkse spelling	Uitspraak	Betekenis
Cağaloğlu	ˈDʒaːɫoːɫu	[İstanbul District]
çalıştığı	tʃaɫɯʃtɯː	waar/dat (en) hij werkt/heeft gewerkt
müjde	mijn ʒˈde	goed nieuws
lazım	laːˈzɯm	nodig
mahkûm	mahˈcum	veroordeeld

Steekproef

Dostlar beni hatırlasın door Âşık Veysel şatıroğlu (1894–1973), a minstreel en hoog aangeschreven dichter in de Turkse volksliteratuur traditie.

Spelling	IPA	Vertaling
Ben giderim adım kalır	bæn ɟid̪e̞ɾim äd̪ɯm käɫɯɾ	Ik vertrek, mijn naam blijft
Dostlar beni hatırlasın	d̪o̞st̪ɫäɾ be̞ni hätɯɾɫäsɯn	Moge vrienden mij herinneren
Düğün Olur Bayram Gelir	d̪yjyn o̞ɫuɾ bäjɾäm ɟe̞liɾ	Er zijn bruiloften, er zijn feesten
Dostlar beni hatırlasın	d̪o̞st̪ɫäɾ be̞ni hätɯɾɫäsɯn	Moge vrienden mij herinneren
Kan kafeste durmaz uçar	d͡ʒäŋ käfe̞st̪e̞ d̪uɾmäz ut͡ʃäɾ	De ziel zal niet gekooid blijven, het vliegt weg
Dünya Bir Han Konan Göçer	d̪ynjä biɾ häŋ ko̞nän ɟø̞t͡ʃæɾ	De wereld is een herberg, bewoners vertrekken
Ay Dolanır Yıllar geçer	äj d̪o̞ɫänɯɾ jɯɫːäɾ ɟe̞t͡ʃæɾ	De maan dwaalt, jaren gaan voorbij
Dostlar beni hatırlasın	d̪o̞st̪ɫäɾ be̞ni hätɯɾɫäsɯn	Moge vrienden mij herinneren
Kan Bodenden Ayrılacak	d͡ʒän be̞d̪ænd̪æn äjɾɯɫäd͡ʒäk	De ziel zal het lichaam verlaten
Tütmez baca yanmaz ocak	t̪yt̪mæz bäd͡ʒä jänmäz o̞d͡ʒäk	De schoorsteen zal niet roken, de oven zal niet branden
Selam Olsun Kucak Kucak	se̞läːm o̞ɫsuŋ kud͡ʒäk kud͡ʒäk	Vaarwel afscheid van jullie allemaal
Dostlar beni hatırlasın	d̪o̞st̪ɫäɾ be̞ni hätɯɾɫäsɯn	Moge vrienden mij herinneren
Açar Solar Türlü çiçek	ät͡ʃäɾ so̞läɾ t̪yɾly t͡ʃit͡ʃe̞c	Verschillende bloemen bloeien en vervagen
Kimler Gülmüş Kim Gülecek	cimlæɾ ɟylmyʃ cim ɟyle̞d͡ʒe̞c	Iemand lachte, iemand zal lachen
Murat Yalan Ölüm Gerçek	muɾät jäɫän Ø̞lym ɟæɾt͡ʃe̞c	Wensen zijn leugens, de dood is echt
Dostlar beni hatırlasın	d̪o̞st̪ɫäɾ be̞ni hätɯɾɫäsɯn	Moge vrienden mij herinneren
Gün IKINDI AKşam Olur	ɟyn icindi äkʃäm o̞ɫuɾ	Ochtend en middag draai naar de nacht
Gör Ki Başa Neler Gelir	ɟø̞ɾ ci bäʃä ne̞læɾ ɟe̞liɾ	En er gebeuren toch veel dingen met een persoon
Veysel Gider adı Kalır	ʋe̞jsæl ɟidæɾ äd̪ɯ käɫɯɾ	Veysel vertrekt, zijn naam blijft bestaan
Dostlar beni hatırlasın	d̪o̞st̪ɫäɾ be̞ni hätɯɾɫäsɯn	Moge vrienden mij herinneren

Gefluit taal

In de Turkse provincie van Giresun, de lokale bevolking in het dorp Kuşköy hebben gecommuniceerd met een Fluitversie van Turks voor meer dan 400 jaar. De regio bestaat uit een reeks diepe valleien en de ongebruikelijke manier van communiceren zorgt voor een gesprek over afstanden van maximaal 5 kilometer. Turkse autoriteiten schatten dat er nog steeds ongeveer 10.000 mensen zijn die de gefluitte taal gebruiken. Echter, in 2011 UNESCO vond Whistling Turks als een stervende taal en nam het op in zijn immateriële lijst met cultureel erfgoed. Sindsdien heeft het lokale onderwijsdirectoraat het geïntroduceerd als een cursus op scholen in de regio, in de hoop het gebruik ervan nieuw leven in te blazen.

Een studie werd uitgevoerd door een Duitse wetenschapper van Turkse afkomst Onur Güntürkün aan de Ruhr University, observatie van 31 "sprekers" van kuş dili ("Bird's Tongue") van Kuşköy, en hij ontdekte dat de gefluitte taal de lexicale en syntactische structuur van de Turkse taal weerspiegelde.^[105]

Turks computertoetsenbord

Turkse taal maakt gebruik van twee gestandaardiseerde toetsenbordlay -outs, bekend als Turkish Q (Qwerty) en Turkish F, waarbij Turkish Q het meest voorkomen.

Zie ook

• Zonnaaltheorie
• Turkse naam
• Turkse gebarentaal
• Lijst met Engelse woorden van Turkse oorsprong
• Lijst van Turkse exonymen
• Öztürkçe
• Talen die op internet worden gebruikt

Aantekeningen

Referenties

Bronnen

• Akalın, şükrü Haluk (Januari 2003). "Türk Dil Kurumu'nun 2002 Yılı çalışmaları (voortgangsrapport van Turkish Language Association voor 2002)" (PDF). Türk_dili (in het Turks). 85 (613). ISSN 1301-465X. Gearchiveerd van het origineel (PDF) op 27 juni 2007. Opgehaald 2007-03-18.
• Bazin, Louis (1975). "Turcs et Sogdiens: Les Enseignements de l'Cription de Bugut (Mongolie), mélanges taalkunst buitenaanstaande à Émile Benveniste". Collection Linguistique, Publiée par la Société de linguistique de Paris (in het Frans) (LXX): 37–45.
• Brendemoen, B. (1996). Fonologische aspecten van het Grieks-Turkse taalcontact in Trabzon. Conferentie over Turks in contact, Nederland Institute for Advanced Study (NIAS) in The Humanities and Social Sciences, Wassenaar, 5-6 februari 1996.
• Encyclopaedia Britannica, Expo 70 Edition Vol 12. William Benton. 1970.
• Coulmas, Florian (1989). Schrijfsystemen van de wereld. Blackwell Publishers Ltd, Oxford. ISBN 0-631-18028-1.
• Dilaçar, Agop (1977). "Atatürk ve yazım". Türk Dili (in het Turks). 35 (307). ISSN 1301-465X. Opgehaald 2007-03-19.
• Ergin, Muharrem (1980). Orhun Abideleri (in het Turks). Boğaziçi yayınları. ISBN 0-19-517726-6.
• Findley, Carter V. (oktober 2004). De Turken in de wereldgeschiedenis. Oxford Universiteit krant. ISBN 0-19-517726-6.
• Glenny, Misha (2001). The Balkan: Nationalism, War, and the Great Powers, 1804-1999. New York: Penguin.
• Johanson, Lars (2001). Ontdekkingen op de Turkse taalkaart (PDF). Stockholm: Svenska Forskesinstitutet I Istanbul. ISBN 978-91-86884-10-9. Gearchiveerd van het origineel (PDF) Op 5 februari 2007. Opgehaald 2007-03-18.
• Ishjatms, N. (oktober 1996). "Nomaden in Eastern Central Asia". Geschiedenis van beschavingen van Centraal -Azië. Vol. 2. UNESCO -publicatie. ISBN 92-3-102846-4.
• Lewis, Geoffrey (1953). Leer jezelf Turks. Engelse universiteiten pers. ISBN 978-0-340-49231-4. (2e editie 1989)
• Lewis, Geoffrey (2001). Turkse grammatica. Oxford Universiteit krant. ISBN 0-19-870036-9.
• Lewis, Geoffrey (2002). De hervorming van de Turkse taal: een catastrofaal succes. Oxford Universiteit krant. ISBN 0-19-925669-1.
• Özsoy, A. Sumru; Taylan, Eser E., eds. (2000). Türkçe'nin ağızları çalıştayı bildirileri [Workshop over de dialecten van Turks] (in het Turks). Boğaziçi üniversitesi Yayınevi. ISBN 975-518-140-7.
• Soucek, Svat (2000). Een geschiedenis van Inner Azië. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-65169-1.
• Vaux, Bert (2001). "Hemshinli: The Forgotten Black Sea Armenians" (PDF). Harvard universiteit. Gearchiveerd van het origineel (PDF) Op 15 maart 2007. Opgehaald 2007-04-24.
• Zimmer, Karl; Orgun, Orhan (1999). "Turks" (PDF). Handbook of the International Phonetic Association: A Guide to the Use of the International Phonetic Alphabet. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 154–158. ISBN 0-521-65236-7. Gearchiveerd van het origineel (PDF) op 2018-07-25. Opgehaald 2015-04-12.

Online bronnen

• Centrum voor studies over Turkije, Universiteit van Essen (2003). "De Europese Turken: bruto binnenlands product, beroepsbevolking, ondernemers en gegevens van huishoudens" (PDF). De vereniging van Turkse industriëlen en zakenmensen. Gearchiveerd van het origineel (PDF) Op 4 december 2005. Opgehaald 2007-01-06.
• "CIA Factbook: Irak". 2013.
• "Güncel Türkçe Sözlük" (in het Turks). Turkse taalvereniging. 2005. Gearchiveerd van het origineel op 2007-03-12. Opgehaald 2007-03-21.
• "Turks etymologisch woordenboek online" (in het Turks). Sevan Nişanyan. 2006. Opgehaald 2007-09-11.
• "Taalmateriaalproject: Turks". UCLA International Institute, Centre for World Languages. Februari 2007. Gearchiveerd van het origineel op 2007-10-11. Opgehaald 2007-04-26.
• Special Eurobarometer 243 / Wave 64.3: Europeanen en hun talen (PDF). Europese Commissie Directoraat algemene pers en communicatie. Februari 2006. Opgehaald 2007-03-28.
• "Turkish Language Association: Sesler Ve Ses Uyumları" Sounds and Vovel Karmony "" (in het Turks). Turkse taalvereniging. Gearchiveerd van het origineel op 2012-07-28. Opgehaald 2013-01-13.
• Göknel, Yüksel (2012). "Turkse grammatica bijgewerkt academische editie". Opgehaald 2013-01-16.
• Turkse taalvereniging. "Türk Dil Kurumu - Tarihçe (History of the Turkish Language Association)" (in het Turks). Gearchiveerd van het origineel op 2007-03-16. Opgehaald 2007-03-18.
• "Türkçe Sözlük (2005) 'Teki Sözlerin Kökenlerine Ait Sayısal Döküm (Numerieke lijst op de oorsprong van woorden in Türkçe Sözlük (2005)) " (in het Turks). Turkse taalvereniging. 2005. Gearchiveerd van het origineel Op 1 maart 2007. Opgehaald 2007-03-21.
• "Spartak Kadiu: Türkçede Zaman Ve Kip Kavramı Ve I-Ech Eylemin Fonkiyonu üzerine" (PDF) (in het Turks). Turkse studies: International Periodiek voor de talen, literatuur en geschiedenis van het Turkse of Turkse deel 7/3. Gearchiveerd van het origineel (PDF) op 2013-03-13. Opgehaald 2013-01-15.

Verder lezen

• Eyüboğlu, İsmet Zeki (1991). Türk Dilinin Etimoloji Sözlüğü [Etymologisch woordenboek van de Turkse taal] (in het Turks). Sosyal Yayınları, İstanbul. ISBN 978975-7384-72-4.
• Özel, Sevgi; Haldun Özen; Ali Püsküllüoğlu, eds. (1986). Atatürk'ün türk dil kurumu ve sonrası [Atatürk's Turkish Language Association en zijn erfenis] (in het Turks). Bilgi Yayınevi, Ankara. Oclc 18836678.
• Püsküllüoğlu, Ali (2004). Arkadaş Türkçe Sözlük [Arkadaş Turkish Dictionary] (in het Turks). Arkadaş Yayınevi, Ankara. ISBN 975-509-053-3.
• Rezvani, B. "Türkçe Mi: Türkçe'deki İrani (Farsca, Dimilce, Kurmançca) Orijinli kelimeler Sözlüğü.[Turkish title (roughly translated): Is this Turkish? An etymological dictionary of originally Iranic (Persian, Zazaki, and Kurmanji Kurdish) woorden]." (2006).

Externe links

• Turkse woordenboeken Bij Curlie
• Turkse taal Bij Curlie
• Swadesh List of Turkse Basic Vocabulary Words (van Wiktionary's Swadesh-List Appendix)
• Turkse taal: bronnen - Universiteit van Michigan