Lech Wałęsa

"Wałęsa" leidt hier om.Zie voor ander gebruik Wałęsa (ondubbelzinnig).
In deze Slavische naam, de achternaam is Wałęsa, Soms getransacteerd als Walesa.
Lech wałęsa
Lech Wałęsa (2019), FORUM 2000, Prague (2).jpg
Wałęsa in oktober 2019
President van Polen
In het kantoor
22 december 1990 - 22 december 1995
premier Tadeusz Mazowiecki
Jan Krzysztof Bielecki
Jan Olszewski
Waldemar Pawlak
Hanna Suchocka
Waldemar Pawlak
Józef Oleksy
Voorafgegaan door Wojciech Jaruzelski,
Ryszard Kaczorowski (als laatste Poolse president in bestaan)
Opgevolgd door Aleksander Kwaśniewski
Persoonlijke gegevens
Geboren 29 september 1943 (Leeftijd 79)
Popowo, Reichsgau Danzig-West Pruisen, Groter Duits Reich (vandaag in Polen)
Ander politiek
aansluitingen		 Solidariteit (1980–1988)
Solidariteitsburgerscommissie (1988–1993)
Niet -partijgebonden blok voor ondersteuning van hervormingen (1993–1997)
Solidariteit verkiezingsactie (1997–2001)
Christelijke democratie van de 3e Poolse Republiek (1997–2001)
Echtgenoot
​
​
(m.  1969)​
Kinderen 8, inclusief Jarosław
Ouders) Bolesław wałęsa
Feliksa Kamieńska
Bezigheid Elektricien
Prijzen
Zie lijst
  • Order of the White Eagle Order of the Polonia Restituta Missio Reconciliationis Commando Honor Badge for Merit for the Warmian-Masurian Voivodeship Veteran's Memorial Cross "Winners" (ZKRPiBWP) Order of Francisco de Miranda - Grand Cross Presidential Medal of Freedom Philadelphia Liberty Medal Order of Pius IX - Grand Cross Order of Leopold Order of the Bath Legion of Honour - Grand Cross Knight Grand Cross of the Order of Merit of the Italian Republic Royal Order of Seraphim Order of the Elephant Order of the White Rose Order of Prince Henry - Grand Collar Order of Liberty - Officer Order of Merit of the Hungarian Republic - 1st Class Order of the State of the Republic of Turkey Order of the Southern Cross - Grand Cross Order of Saint Olav - 1st Class Order of the White Lion - 1st Class Order of Christopher Columbus - Grand Cross Order of Prince Jarosław the Wise Order of the Cross of Terra Mariana - First Class Lithuanian Millennium Star Order of Saint Michael of the Wing Order of the Crown of Romania - Grand Cross Order of the Dutch Lion - Grand Cross Order of Merit of the Federal Republic of Germany - Grand Cross Special Class Order of Merit of Chile - Collar Medal of the Oriental Republic of Uraguay
Handtekening

Lech wałęsa (/ˈlɛx vəˈwɛnsə, vːˈlɛnsə/;[1][2] Pools:[ˈLɛɣ vaˈwɛ̃sa] (luister);[3] geboren op 29 september 1943) is een Poolse staatsman, dissident, en Nobelprijs voor de Vrede laureaat, die diende als de President van Polen tussen 1990 en 1995. na het winnen van de 1990 verkiezing, Wałęsa werd sindsdien de eerste democratisch gekozen president van Polen 1926 en de allereerste Poolse president kwam in populaire stem.Wałęsa, een scheepswerfelektricien, werd de leider van de Solidariteitsbewegingen leidde een succesvolle pro-democratische inspanning die in 1989 eindigde Communistische regel in Polen en leidde aan het einde van de Koude Oorlog.[4][5][6]

Tijdens het werk bij de Lenin Shipyard (nu Gdańsk Shipyard), Wałęsa, een elektricien, werd een activist van handelsuni, waarvoor hij werd vervolgd door de regering, onder toezicht geplaatst, in 1976 ontslagen en verschillende keren gearresteerd.In augustus 1980 speelde hij een belangrijke rol bij politieke onderhandelingen die leidden tot de baanbrekende Gdańsk -overeenkomst tussen opvallende arbeiders en de overheid.Hij richtte mede de Solidariteit Trade-Union wiens lidmaatschap steeg tot meer dan tien miljoen mensen.[7]

Na staat van beleg in Polen werd opgelegd en solidariteit was verboden, Wałęsa werd opnieuw gearresteerd.Vrijgelaten uit hechtenis, hij vervolgde zijn activisme en was prominent aanwezig bij de oprichting van de Ronde tafelovereenkomst Dat leidde tot de semi-vrije 1989 Poolse wetgevende verkiezing en een door solidariteit geleide regering.[8] Hij was voorzitter van de overgang van Polen van Marxistisch -leninist Staat het socialisme in een Kapitalist in de vrije markt liberale democratie, maar zijn actieve rol in de Poolse politiek nam af nadat hij de 1995 Poolse presidentsverkiezingen.[9][10][11] In 1995 richtte hij de Lech Wałęsa Institute.[12]

Sinds 1980 heeft Wałęsa honderden ontvangen prijzen, onderscheidingen en prijzen uit veel landen van de wereld.Hij werd de naam van de Time Person of the Year (1981) en een van Tijd is 100 belangrijkste mensen van de 20e eeuw (1999).Hij heeft meer dan veertig eredoctoraten behaald, inclusief van Harvard universiteit en Columbia University, evenals tientallen van de hoogste staatsopdrachten, waaronder: de Presidentiële medaille van vrijheid, de Knight Grand Cross in de Orde van het Bad, en het Franse grote kruis van Legioen van eer.[13][14] In 1989 was Wałęsa de eerste buitenlandse staatsopdracht die de Gezamenlijke bijeenkomst van het Amerikaanse congres.[15] De Gdańsk Lech Wałęsa Airport heeft zijn naam sinds 2004 gedragen.[16]

Vroege leven

Wałęsa werd geboren in Popowo, Reichsgau Danzig-West Pruisen, Duitsland (Duits bezette Polen).[17] Zijn vader, Bolesław Wałęsa (1908–1945), was een timmerman die werd afgerond en geïnterneerd in een Forced Labor Camp op Młyniec (buitenpost van KL Stutthof) Door de Duitse bezettingskrachten Voordat Lech werd geboren.[notitie 1] Bolesław keerde terug naar huis na de oorlog, maar stierf twee maanden later aan uitputting en ziekte.[18] Lech's moeder, Feliksa Wałęsa (née Kamieńska; 1916–1975),[19] is gecrediteerd voor het vormgeven van de overtuigingen en vasthoudendheid van haar zoon.[20]

Toen Lech negen was, trouwde Feliksa met haar zwager, Stanisław Wałęsa (1916-1981), een boer.[21] Lech had drie oudere volledige broers en zussen;Izabela (1934–2012),[Opmerking 2] Edward (geboren 1937) en Stanisław (geboren 1939);en drie jongere halfbroers;Tadeusz (geboren 1946), Zygmunt (geboren 1948) en Wojciech (1951–1988).[22] In 1973 emigreerden de moeder en stiefvader van Lech om economische redenen naar de VS.[21] Ze woonden binnen Jersey City, New Jersey, waar Feliksa stierf bij een auto -ongeluk in 1975 en Stanisław stierf aan een hartaanval in 1981.[21] Beiden werden begraven in Polen.[22]

In 1961 studeerde Lech af aan de primaire en beroepsschool in de buurt Chalin en Lipno als een gekwalificeerde elektricien.Hij werkte als auto-monteur van 1961 tot 1965 en begon vervolgens aan zijn tweejarige, verplichte militaire dienst, en bereikte de rang van korporaal Voordat u op 12 juli 1967 begint als elektricien bij Lenin Shipyard ((Stocznia Gdańska im. Lenina), nu Gdańsk Shipyard genoemd (Stocznia Gdańska) in Gdańsk.[23]

Solidariteitsbeweging

Hoofd artikel: Solidariteit (Poolse vakbond)

Vanaf zijn carrière was Wałęsa geïnteresseerd in zorgen van werknemers;In 1968 moedigde hij scheepswerfcollega's aan om officiële rally's te boycotten die veroordeelden Recente student stakingen.[24] Hij was een charismatische leider,[25] die hielpen bij het organiseren van het illegale 1970 protesten op de scheepswerf van Gdańsk toen werknemers protesteerden tegen het besluit van de regering voedselprijzen en hij werd in aanmerking genomen voor de functie van voorzitter van het stakingscomité.[17][24] De uitkomst van de stakingen, waarbij de dood van meer dan 30 werknemers, de opvattingen van Wałęsa over de noodzaak van verandering, betrokken was.[24] In juni 1976 verloor Wałęsa zijn baan op de scheepswerf van Gdańsk vanwege zijn voortdurende betrokkenheid bij illegale vakbonden, stakingen en een campagne om de slachtoffers van de protesten van 1970 te herdenken.[17][24][26] Daarna werkte hij als elektricien voor verschillende andere bedrijven, maar zijn activisme leidde ertoe dat hij voortdurend werd ontslagen en hij was langdurig werkloos.[24] Wałęsa en zijn familie stonden door de Poolse geheime politie;Zijn huis en werkplek waren altijd in het gezelschap.[24] In de komende jaren werd hij meerdere keren gearresteerd voor deelname aan dissidente activiteiten.[17]

Wałęsa tijdens de staking op de Lenin Shipyard, augustus 1980

Wałęsa werkte nauw samen met de Werknemersdefensiecommissie (Kor), een groep die ontstond om hulp te verlenen aan mensen die zijn gearresteerd na de arbeidsarbeid van 1976 en aan hun families.[17] In juni 1978 werd hij een activist van de underground Vrijhandelsbonden van de kust (Wolne Związki Zawodowe Wybrzeża).[26] Op 14 augustus 1980 leidde een nieuwe stijging van de voedselprijzen tot een staking op de Lenin Shipyard in Gdańsk, waarvan Wałęsa een van de aanstichters was.Wałęsa klom over het hek van de scheepswerf en werd al snel een van de stakingsleiders.[17][24] De staking inspireerde andere soortgelijke stakingen in Gdańsk, die zich vervolgens over Polen verspreidden.Wałęsa leidde de Inter-Enterprise stakingscomité, coördineren van de werknemers in Gdańsk en op 20 andere planten in de regio.[17] Op 31 augustus, de regering, vertegenwoordigd door Mieczysław Jagielski, ondertekend een akkoord (de Gdańsk -overeenkomst) met het stakingscoördinatiecomité.[17] De overeenkomst verleende de Lenin Shipyard -werknemers het recht om te staken en stond hen toe een onafhankelijke vakbond te vormen.[27] Het stakingscoördinatiecomité legaliseerde zichzelf als het nationale coördinatiecomité van de Solidarność (Solidariteit) Free Trade Union en Wałęsa werd gekozen als voorzitter van de commissie.[17][26] De vakbond van de solidariteit groeide snel en claimde uiteindelijk meer dan 10 miljoen leden - meer dan een kwart van de bevolking van Polen.[28] Wałęsa's rol in de staking, in de onderhandelingen, en in de nieuw gevormde onafhankelijke vakbond verwierf hem roem op het internationale toneel.[17][24]

Wałęsa ondertekent handtekeningen tijdens de staking in augustus 1980

Op 10 maart 1981, door de introductie van zijn voormalige meerdere in het leger, ontmoette Wałęsa Wojciech Jaruzelski voor het eerst in de kantoorgebouw van de Raad van Ministers voor drie uur.Tijdens de vergadering waren Jaruzelski en Wałęsa het erover eens dat wederzijds vertrouwen nodig was als de problemen van Polen moesten worden opgelost.Wałęsa zei: "Het is niet het geval dat de naam van het socialisme slecht is. Alleen sommige mensen verwende de naam van het socialisme".Hij klaagde ook over en bekritiseerde de regering.Jaruzelski informeerde Wałęsa van de komende oorlogsspellen van het Warschau-pact van 16 tot 25 maart, in de hoop dat hij kon helpen de sociale orde te behouden en anti-Sovjet-opmerkingen te voorkomen.Jaruzelski herinnerde Wałęsa ook eraan dat solidariteit buitenlandse fondsen had gebruikt.Wałęsa grapte: "We hoeven niet alleen dollars te nemen. We kunnen maïs, kunstmest nemen, alles is in orde. Ik heb het gezegd Mr. Kania Daarvoor zou ik alles van de vijand nemen.Hoe beter, hoe beter, totdat de vijand niet meer was verzwakt ".[29] [30]

Wałęsa bekleedde zijn functie tot 13 december 1981, toen generaal Jaruzelski verklaarde staat van beleg in Polen.[17] Wałęsa en vele andere solidariteitsleiders en activisten werden gearresteerd;Hij werd 11 maanden tot 14 november 1982 opgesloten Chylice, Otwock, en Arłamów;Oosterse steden in de buurt van de Sovjet -grens.[24][26] Op 8 oktober 1982 werd solidariteit verboden.[31] In 1983 solliciteerde Wałęsa om terug te keren naar de scheepswerf van Gdańsk als elektricien.[24] In hetzelfde jaar ontving hij de Nobelprijs voor de Vrede.[17] Hij was niet in staat om het zelf te accepteren, uit angst dat de regering van Polen hem niet terug in het land zou laten.[17][24] Zijn vrouw Danuta accepteerde de prijs namens hem.[17][24]

Door het midden van de jaren tachtig zette Wałęsa ondergrondse solidariteitsgerelateerde activiteiten voort.[32] Elk nummer van de toonaangevende ondergrondse wekelijkse publicatie Tygodnik Mazowsze Droeg zijn motto: "Solidariteit zal niet worden verdeeld of vernietigd".[33] Na een amnestie van 1986 voor solidariteitsactivisten,[34] Wałęsa was mede-oprichter van de voorlopige Raad van NSZZ Solidariteit (Tymczasowa rada nszz solidarność), de eerste openlijke juridische solidariteitsentiteit sinds de verklaring van de staat van beleg.[32] Van 1987 tot 1990 organiseerde en leidde hij het semi-illegale voorlopige uitvoerend comité van de Solidarity Trade Union.Halverwege 1998 stak hij aan stakingen op de gdańsk Shipyard aan.[32] Hij werd vaak binnengehaald voor ondervragingen door de Poolse geheime politie, de Veiligheidsdienst, in de jaren tachtig.Bij veel van deze gelegenheden stond Danuta-die nog anti-communistischer was dan haar man-erom bekend dat ze openlijk beveiligingsdienst-agenten beschimpen toen ze Lech opkopen.[35]

Na maanden van stakingen en politieke beraadslagingen, aan het einde van de 10e plenaire sessie van de Pools United Workers 'Party (PZPR, de Poolse Communistische Partij), stemde de regering ermee in om in te gaan Ronde tafelonderhandelingen Dat duurde van februari tot april 1989.[17] Wałęsa was een informele leider van de niet-gouvernementele kant in de onderhandelingen.[26] Tijdens de gesprekken reisde hij door Polen en hield hij toespraken ter ondersteuning van de onderhandelingen.[17] Aan het einde van de gesprekken ondertekende de regering een overeenkomst om de vakbond van de solidariteit te herstellen en om semi-vrije verkiezingen aan het Poolse parlement te organiseren;In overeenstemming met de ronde tafelovereenkomst konden alleen leden van de Communistische Partij en haar bondgenoten 65 procent van de zetels in het lagerhuis staan, de Sejm.[17][28][36][37]

In december 1988 was Wałęsa mede-oprichter van de Solidariteitsburgerscommissie;[26] Dit was ogenschijnlijk een adviesorgaan, maar in de praktijk een politieke partij die de Parlementaire verkiezingen in juni 1989.Solidariteit nam alle stoelen in de SEJM die onderworpen waren aan vrije verkiezingen, en op één na op één stoel in de nieuw herstel Senaat.[38] Wałęsa was een van de meest publieke figuren van Solidarity;Hij was een actieve campagnevoerder en verscheen op veel campagneposters, maar liep niet voor het Parlement zelf.[17] Winnaars van solidariteit bij de SEJM -verkiezingen werden "Wałęsa's team" of "Lech's team" genoemd omdat ze allemaal op hun verkiezingsposters waren verschenen met Wałęsa.[39][40]

Terwijl hij alleen voorzitter van solidariteit was, speelde Wałęsa een sleutelrol in de praktische politiek.In augustus 1989 haalde hij leiders van partijen over voorheen verbonden met de Communistische Partij om een niet-communistische coalitieregering te vormen-de eerste niet-communistische regering in de Sovjetblok.Het parlement koos Tadeusz Mazowiecki als de eerste non-communist Premier van Polen in meer dan veertig jaar.[28]

Voorzitterschap

President Struik Ontmoet privé met Wałęsa, november 1989

Na de parlementsverkiezingen van juni 1989 was Wałęsa teleurgesteld dat sommige van zijn voormalige collega -campagnevoerders tevreden waren om naast voormalige communisten te regeren.[28] Hij besloot te rennen voor het nieuw herstelde kantoor van president, met behulp van de slogan: "Ik wil niet, maar ik moet" ("Nie CHCę, Ale Muszę.").[17][28] Op 9 december 1990 won Wałęsa de presidentiële verkiezingen, het verslaan van premier Mazowiecki en andere kandidaten om het eerste vrij gekozen staatshoofd van Polen te worden in 63 jaar, en het eerste niet-communistische staatshoofd in 45 jaar.[24] In 1993 richtte hij zijn eigen politieke partij op, de Niet -partijgebonden blok voor ondersteuning van hervormingen (BBWR);Het Poolse-taal acroniem van het groepering weergalmde dat van Józef Piłsudski's "Niet -partijgebonden blok voor samenwerking met de overheid, "van 1928–35, ook een ogenschijnlijk niet-politieke organisatie.[41]

Tijdens zijn presidentschap zag Wałęsa Polen erdoorheen privatisering en overgang naar een vrije markt economie (de Balcerowicz -plan), Polen's 1991 eerste volledig gratis parlementaire verkiezingenen een periode van herdefinitie van De buitenlandse betrekkingen van het land.[17][25] Hij onderhandelde met succes over de intrekking van Sovjet -troepen uit Polen en won een substantiële vermindering van buitenlandse schulden.[24]

Wałęsa ondersteunde de toetreding van Polen in NAVO en de Europeese Unie, die beide plaatsvonden na zijn presidentschap, in 1999 en 2004, respectievelijk.[24] In het begin van de jaren negentig stelde hij de oprichting voor van een subregionaal beveiligingssysteem genaamd NAVO BIS.Het concept werd ondersteund door rechtse en populist bewegingen in Polen maar hebben weinig steun in het buitenland gekregen;Polen's buren, waarvan sommige (bijv. Litouwen), had onlangs herwonnen onafhankelijkheid en het voorstel als Pools gezien neo-imperialisme.[28][42]

Wałęsa is bekritiseerd voor een confronterende stijl en voor het aanzetten tot "oorlog aan de top", waarbij voormalige solidariteitsbonds met elkaar botsten, wat jaarlijkse veranderingen van de overheid veroorzaakte.[25][28][33][43][44] Deze steeds meer geïsoleerde Wałęsa op het politieke toneel.[45] Toen hij politieke bondgenoten verloor, werd hij omringd door mensen die door het publiek werden beschouwd als incompetent en berucht.[33][45] Modms tijdens verkiezingscampagnes heeft zijn reputatie aangetast.[17][46] Sommigen dachten dat Wałęsa, een ex-elektricus zonder hoger onderwijs, te gewoon gesproken en te onwaardig was voor de functie van president.[25][28][47] Anderen vonden hem te grillig in zijn opvattingen[28][44][48] Of klaagde dat hij te autoritair was en dat hij probeerde zijn eigen macht te versterken ten koste van de SEJM.[28][44][45][47] Wałęsa's nationale veiligheidsadviseur Jacek Merkel heeft de tekortkomingen van het presidentschap van Wałęsa toegeschreven aan zijn onvermogen om het kantoor van de president als een instelling te begrijpen.Hij was een effectieve vakbondsleider die in staat was om te verwoorden wat de werknemers voelden, maar als president had hij moeite met het delegeren van macht of het navigeren van bureaucratie.[49][verduidelijking nodig] De problemen van Wałęsa werden verergerd door de moeilijke overgang naar een markteconomie;Op de lange termijn werd het als zeer succesvol gezien, maar het verloor de regering van Wałęsa veel populaire steun.[44][45][50]

Wałęsa's BBWR presteerde slecht in de 1993 Parlementaire verkiezingen;Soms daalde zijn populaire steun tot 10 procent en verloor hij de 1995 presidentsverkiezingen, het winnen van 33,11 procent van de stemmen in de eerste ronde en 48,28 procent in de run-off tegen Aleksander Kwaśniewski, die de herlevende polish vertegenwoordigden postcommunist Democratic Left Alliance (SLD).[17][28][45] Wałęsa's lot werd verzegeld door zijn slechte afhandeling van de media;In televisie -debatten leek hij onsamenhangend en onbeleefd;Als reactie op de uitgebreide hand van Kwaśniewski aan het einde van de eerste van de twee debatten, antwoordde hij dat de postcommunistische leider "zijn been kon schudden".[45] Na de verkiezingen zei Wałęsa dat hij op "politiek pensioen" ging en zijn rol in de politiek werd steeds margineler.[43][51][52]

Post-voorzitterschap

Na het verliezen van de verkiezingen van 1995, kondigde Wałęsa aan dat hij zou terugkeren als elektricien op de scheepswerf van Gdańsk.[53] Kort daarna veranderde hij van gedachten en koos hij ervoor om de wereld rond te reizen op een lezingcircuit.[54] Wałęsa ontwikkelde een portfolio van drie lezingen ("de impact van een uitgebreide NAVO op de wereldwijde veiligheid", "Democratie: de nooit-eindigende strijd" en "Solidariteit: het nieuwe millennium"), en leest deze op universiteiten en openbare evenementen met een verschijningskosten van ongeveer £ 50.000 ($ 70.000).[55][56][57]

In 1995 richtte hij de Lech Wałęsa Institute[12], a denktank met een missie "om de prestaties van Poolse solidariteit te populair maken, jonge generaties op te leiden, democratie te bevorderen en het maatschappelijk middenveld op te bouwen in Polen en over de hele wereld".[12][58] In 1997 richtte hij een nieuwe partij op, Christelijke democratie van de 3e Poolse Republiek, in de hoop dat het hem zou helpen om met succes te lopen bij toekomstige verkiezingen.[59]

Wałęsa's stelling voor de 2000 presidentsverkiezingen eindigde met een verpletterende nederlaag toen hij 1,01 procent van de stemmen ondervroeg.[60][61] Zijn vernedering was verhoogd omdat Aleksander Kwaśniewski, die in de eerste ronde met 54 procent van de stemmen werd herkozen, is een voormalige communist Apparatchik.[60] Wałęsa opgevraagd op de zevende plaats,[60] waarna hij zijn terugtrekking uit de Poolse politiek aankondigde.[62]

In 2006 stopte Wałęsa solidariteit uit protest tegen de steun van de Unie aan de regerende rechtse Wet en gerechtigheid feest, en Leuch en Jarosław Kaczyński—Twin Brothers die prominent waren geweest in solidariteit en nu respectievelijk als president en premier van het land dienden.[63] Het belangrijkste punt van onenigheid was de focus van de Kaczyńskis op het uitroeien van degenen die betrokken waren geweest bij de communistische heerschappij en de poging van hun partij om alle dossiers van de voormalige communistische geheime politie in het openbaar te maken.[63] Tot die tijd moesten alleen leden van de regering en het Parlement enige connectie met de voormalige beveiligingsdiensten verklaren.[64] Wałęsa en zijn aanhangers beweerden dat de zogenaamde transparantiewetgeving die door de regering werd bepleit, een heksenjacht zou kunnen worden en de meer dan 500.000 Polen die mogelijk hadden samengewerkt met de communistische geheime politie kon worden geconfronteerd.[64]

Wałęsa spreekt op een toerisme -beurs in Berlijn, 2011

In 2011 verwierp Wałęsa Litouwen's Volgorde van vytutas de grote Als gevolg van constante discriminatie van de kant van de Litouwse regering naar haar Poolse minderheid.[65]

Wałęsa stond bekend om zijn conservatieve houding op LGBT -rechten.In 2013 zei hij op de Poolse televisie dat "hij deze minderheid niet wenst, die hij tolereert en begrijpt, zich aan de meerderheid oplegt".[66] Verwijzend naar Robert Biedroń, beweerde hij dat, aangezien ze minder dan één procent van de Poolse samenleving vertegenwoordigen, evenredig gesproken, homoseksuele parlementsleden zouden moeten zitten "in de laatste rij van het parlement, of zelfs achter de muren".Na scherpe internationale kritiek, inclusief Stadsautoriteiten van San FranciscoDe beslissing om Walesa Street te hernoemen als gevolg van die opmerkingen, verontschuldigde Wałęsa zich voor zijn opmerkingen, en benadrukte dat "een man van oude date zijn, volgens hem zijn seksuele geaardheid in iemands intieme sfeer zou moeten liggen".[67][68] Hij zei dat "zijn bedoelingen werden vervormd door de media" en "homoseksualiteit zou moeten worden gerespecteerd".[69] De afgelopen jaren heeft Wałęsa zijn steun uitgesproken voor de introductie van homohuwelijk in Polen en heeft herhaaldelijk Biedroń ontmoet, die hij 'een talent' en 'een toekomstige president van Polen' noemde.[70][71][72]

In 2013 suggereerde Wałęsa de oprichting van een politieke unie tussen Polen en Duitsland.[73]

Wałęsa spreekt op VIII European Economic Forum, 2015

In 2014, in een algemeen gepubliceerd interview, uitte Wałęsa zijn teleurstelling in een andere Nobelprijswinnaar, Amerikaanse president Barack Obama: Hij zei tegen CNN: "Toen hij werd gekozen, was er grote hoop in de wereld. We hoopten dat Obama moreel leiderschap voor Amerika zou terugvorderen, maar dat mislukte ... in termen van politiek en moraliteit leidt Amerika niet langer de wereld".[74] Wałęsa beschuldigde Obama ook van het niet verdienen van de zijne Nobelprijs voor de Vrede;[75] Tijdens de Amerikaanse presidentiële campagne van 2012 onderschreef hij de tegenstander van Obama Mitt Romney.[76] In september 2015 haalde Wałęsa opnieuw de krantenkoppen na het delen van zijn gedachten over de Migrantencrisis in Europa Met media, zeggend: "Kijken naar de vluchtelingen op televisie, merkte ik dat ... ze zijn goed gevoed, goed gekleed en misschien zelfs rijker zijn dan wij ... Als Europa zijn poorten opent, zullen er binnenkort miljoenen doorkomen en tijdens het levenOnder ons zal beginnen met het uitoefenen van hun eigen gewoonten, inclusief onthoofding ".[75]

In augustus 2017, tien Nobelprijs voor de Vrede Laureates, inclusief Wałęsa, drong aan Saoedi-Arabië om de executies van 14 jongeren te stoppen voor deelname aan de 2011–12 Saoedi -Arabische protesten.[77]

Wałęsa en geheime politie

Ondanks de uitspraak van 2000 van een special lustatie Het hof bevestigde zijn onschuld, al vele jaren zijn er beschuldigingen geweest dat Wałęsa een informant was van Veiligheidsdienst, de communistische beveiligingsdiensten, in zijn twintig.[78] Hoewel hij heftig ontkende als een reguliere informatiebehandelingsdienst, gaf Wałęsa toe dat hij "iets ondertekende onder ondervraging in de jaren zeventig".[79] In 2017, een handschriftonderzoek besteld door de door de overheid gecontroleerde Instituut voor nationale herdenking (INR), verklaarde dat handtekeningen op verschillende documenten uit de jaren zeventig toebehoorden aan Wałęsa.[80] De exacte aard van de relatie van Wałęsa met de veiligheidsdienst tot op de dag van vandaag blijft een omstreden vraag onder historici.[81][82]

De controverse dook in 2008 op met de publicatie van een boek dat beweerde te laten zien dat Wałęsa, codenaam Bolek, was een operatie geweest voor de beveiligingsdiensten van 1970 tot 1976.[63]

De vraag kwam opnieuw op in februari 2016, toen de Instituut voor nationale herdenking in beslag genomen materialen uit de weduwe van Chief of Secret Police Gen.Czesław Kiszczak, waarvan werd gezegd dat het de rol van Wałęsa als spion voor de beveiligingsdiensten documenteerde.[63]

Uitspraak

Op 12 augustus 2000 werd Wałęsa, die destijds een presidentiële campagne voerde, opgeruimd door de special Lustatie Hof van aanklachten die hij samenwerkte met de geheime diensten uit het communistische tijdperk en meldde over de activiteiten van zijn mede-scheepswerfwerkers, vanwege het gebrek aan bewijs.[83] Anticommunisten Piotr Naimski, een van de eerste leden van het werknemersverdedigingscomité dat leidde tot de Solidariteit vakbond, en Antoni Macierewicz, Wałęsa's voormalige Minister van Binnenlandse Zaken, getuigde tegen hem in het gesloten onderzoeksproces.Naimski, die zei dat hij getuigde van een 'zwaar hart', uitte zijn teleurstelling dat Wałęsa 'een fout maakte door niet openlijk naar het publiek te gaan, en hij heeft een belangrijke kans gemist'.[83] Volgens Naimski heeft de rechtbank Wałęsa opgeruimd op "technische gronden" omdat het bepaalde originele documenten niet vond - waarvan vele sinds 1989 was vernietigd - dat voldoende bewijs bood dat Wałęsa loog.[83]

In 1992, Naimski, als hoofd van de Staatsbeschermingskantoor, begon het proces van het screenen van mensen die ervan verdacht werden communistische medewerkers in Polen te zijn.[83] In juni van dat jaar hielp hij Antoni Macierewicz een lijst op te stellen van 64 leden van de regering en het parlement die werden genoemd als spionnen in de politiedossiers;Deze omvatten Wałęsa, toen de Poolse president.[83] De naam van Wałęsa werd op de lijst opgenomen na een ingrijpend intern debat over de deugden van eerlijkheid versus politieke discretie.[83] In antwoord op de publicatie van deze lijst heeft president Wałęsa onmiddellijk de val van premier ontworpen Jan Olszewski en het ontslag van minister van Binnenlandse Zaken Macierewicz.[84] Een parlementaire commissie concludeerde later dat Wałęsa geen overeenkomst met de geheime politie had ondertekend.[83]

Een Poolse wet van 1997 zorgde voor een vereiste voor degenen die een hoog openbaar ambt zoeken.Volgens de wet is het geen misdrijf om samen te werken, maar degenen die het ontkennen en worden gevonden die zijn gelogen, zijn tien jaar verbannen uit het politieke leven.De presidentsverkiezingen van 2000 was het eerste gebruik van deze wet.[83]

Ondanks het helpen van Wałęsa in 2005 om de officiële status van een "slachtoffer van communistisch regime" te ontvangen van het Institute of National Remembrance (IPN),[85] Deze uitspraak van de rechtbank heeft niet veel palen overtuigd.[83] In november 2009 klaagde Wałęsa de president van Polen, Lech Kaczyński, aan over zijn herhaalde beschuldigingen van samenwerking.[86] Vijf maanden later slaagde Kaczyński er niet in Wałęsa uit te nodigen voor de herdenkingsdienst op Katyn, die vrijwel zeker het leven van Wałęsa heeft gered omdat de Presidentieel vliegtuig stortte neer, het doden van iedereen aan boord.[87] In augustus 2010 verloor Wałęsa een smaadzaak tegen Krzysztof Wyszkowski, zijn voormalige collega -activist, die ook publiekelijk Wałęsa ervan beschuldigde een communistische agent te zijn in de jaren 1970.[88][89]

2008 boek

De meest uitgebreide analyse van de mogelijke samenwerking van Wałęsa met geheime politie werd verstrekt in een boek uit 2008 Sb a lech wałęsa (De veiligheidsdienst en Lech Wałęsa).[90] Het boek is geschreven door twee historici van het Institute of National Remembrance, Sławomir Cenckiewicz en Piotr Gontarczyken omvatten documenten uit de archieven van de geheime politie die door het instituut werden geërfd.[91] Onder de documenten waren registratiekaarten, memo's, aantekeningen van de geheime politie en rapporten van de informant.[92][93]

De auteurs van het boek zeiden Wałęsa, die onder de codenaam werkte Bolek,[notitie 3] was een geheime politie -informant uit 1970 (nadat hij was vrijgelaten van arrestatie) tot 1976 (voordat hij werd ontslagen uit de scheepswerf).[94] Volgens hen, "schreef hij rapporten en informeerde over meer dan 20 mensen en sommigen van hen werden vervolgd door de communistische politie. Hij identificeerde mensen en laged op zijn collega's op het werk terwijl ze luisterden Radio gratis Europa bijvoorbeeld".[95] Het boek beschrijft het lot van de zeven van zijn vermeende slachtoffers;Informatie over anderen werd vernietigd of gestolen uit de bestanden.[91] Volgens hen ontving Wałęsa meer dan 13.000 Zlotys Als vergoeding voor zijn diensten van de beveiligingsdienst, terwijl het maandsalaris op dat moment ongeveer 3.500 Zlotys was.[Opmerking 4][96][97] De auteurs zeiden dat de oppositionele activiteit in Polen in de eerste helft van de jaren 1970 minimaal was en de rol van Wałęsa daarin was behoorlijk marginaal.[93] Volgens het boek, ondanks het formeel afstand van zijn banden met veiligheidsdienst in 1976, heeft Wałęsa echter contacten met communistische functionarissen.[98]

Het boek zei ook dat Wałęsa tijdens zijn presidentschap 1990-1995 zijn kantoor gebruikte om het bewijs van zijn samenwerking met de geheime politie te vernietigen door belastende documenten uit de archieven te verwijderen.[93] Volgens het boek ontdekten historici dat met behulp van de State Intelligence Agency, Wałęsa, minister van Binnenlandse Zaken Andrzej Milczanowski en andere leden van de regering van Wałęsa, de geheime politiedossiers van de archieven hadden geleend die verbindingen hadden met Wałęsa, en ze met de sleutel haddenPagina's verwijderd.[91][96] Toen het tijdens het begin van 1995/96 werd ontdekt, werd het volgende officier van justitie om politieke redenen stopgezet, ondanks de zaak die veel publieke aandacht trok.[88][96]

Sławomir Cenckiewicz zei ook dat in 1983, toen Wałęsa werd genomineerd voor de Nobelprijs voor de vrede, de geheime politie hem probeerde in verlegenheid te brengen en informatie te lekken over Wałęsa's eerdere samenwerking met de regering.Tegen die tijd was Wałęsa echter al zo populair dat de meeste Polen de officiële media niet geloofden en de aantijgingen als een manipulatie door de communistische autoriteiten verwierpen.[91] De eerste gedrukte run van het boek was binnen enkele uren uitverkocht in Polen.[99][100] Het boek ontving aanzienlijke berichtgeving in de media, veroorzaakte landelijk debat en werd opgemerkt door de International Press.[101][102][103] Wałęsa beloofde de auteurs aan te klagen, maar deed het nooit.[100]

Kiszczak Archives

Op 18 februari 2016 kondigde de door de overheid gelieerde INR in Warschau aan dat het een pakket originele documenten had in beslag Veiligheidsdienst informant.[104][80] De documenten van de periode 1970-1976;Ze werden in beslag genomen vanuit het huis van een recent overleden voormalige minister van Binnenlandse Zaken, generaal Czesław Kiszczak.[105] De authenticiteit van de documenten werd bevestigd door een archief -expert,[105][106] Maar de officieren van justitie eisten een handschriftonderzoek.[107] Uiteindelijk concludeerde het gevraagde onderzoek dat de documenten authentiek waren, wat suggereert dat hij een betaalde informant was.[80] Wałęsa zei eerder dat hij een verplichting had ondertekend om het document te informeren, maar dat hij er nooit op had gehandeld.[80]

Handtekening Lech wałęsa-bolek Over de samenwerkingsovereenkomst met Veiligheidsdienst van de Kiszczak Archives

Het dossier bestaat uit twee mappen.De eerste is een "persoonlijk bestand" met 90 pagina's met documenten, waaronder een handgeschreven toewijding om mee samen te werken Poolse beveiligingsdienst Gedateerd 21 december 1970,[108] en ondertekend Lech Wałęsa - Bolek Met een belofte zou hij zijn samenwerking met de geheime politie nooit toegeven "niet eens aan familie";[109] Het bestand bevat ook de bevestigingen van het ontvangen van geld.[104][105] De tweede is een "werkbestand" dat 279 pagina's met documenten bevat, inclusief talloze rapporten door Bolek op zijn collega's op de scheepswerf van Gdańsk, en notities van beveiligingsdienstofficieren van vergaderingen met hem.[104][105] Volgens één opmerking stemde Wałęsa ermee in samen te werken uit angst voor vervolging na het protest van de arbeiders in 1970.[108] Uit de documenten blijkt dat ook in eerste instantie Bolek verstrekte gretig informatie over de meningen en acties van zijn collega's en nam geld voor de informatie, maar zijn enthousiasme nam af en de kwaliteit van zijn informatie nam af totdat hij niet langer waardevol werd geacht en samenwerking met hem werd beëindigd in 1976.[108]

Het verzegelde dossier bevatte ook een brief, met de hand geschreven door Kiszczak in april 1996, waarin hij de directeur van de Poolse Central Archives of Modern Records informeert (Archiwum Akt Nowych) over de bijbehorende bestanden die de samenwerking van Wałęsa met de Poolse veiligheidsdienst documenteren en vraagt hem om deze informatie pas vijf jaar na de dood van Wałęsa te publiceren.[109] In zijn brief zei Kiszczak dat hij de documenten buiten bereik hield: vóór de 1989 Revolutie, proberen de reputatie van Wałęsa te beschermen;en daarna om ervoor te zorgen dat ze niet verdwenen of om politieke redenen werden gebruikt.[109] Deze brief en de bijbehorende documenten waren nooit verzonden.[105]

Op 16 februari 2016, ongeveer drie maanden na de dood van Kiszczak, benaderde zijn weduwe Maria het Institute of National Remembrance en bood aan om de documenten aan de archieven te verkopen voor 90.000 Zlotys ($ 23.000).[110] Volgens de Poolse wet moeten echter alle documenten van de politieke politie aan de staat worden ingeleverd.[110] De administratie van het instituut heeft het kantoor van de officier van justitie op de hoogte gebracht, die een politie -zoekopdracht uitvoerde naar het huis van de Kiszczak en alle historische documenten in beslag nam.[110] Maria Kiszczak zei later dat ze de brief van haar man niet had gelezen en "een fout had gemaakt".[111]

Wałęsa's reactie

Jarenlang ontkende Wałęsa heftig samenwerken met de Poolse beveiligingsdienst en de belastende bestanden afgewezen als vervalsingen die door de beveiligingsdienst zijn gemaakt om hem in gevaar te brengen.[112] Wałęsa ontkent ook dat hij tijdens zijn presidentschap documenten verwijderde die hem uit de archieven belasten.[96] Tot 2008 ontkende hij dat hij ooit zijn beveiligingsservicebestand had gezien.[96] Na de publicatie van het boek Sb a lech wałęsa In 2008 zei hij dat terwijl hij president was "ik het dossier leende, maar er niets van verwijderde. Ik zag dat er enkele documenten over mij waren en dat ze duidelijk vervalsingen waren. Ik vertelde mijn secretaresses om op te plakken enDicht het bestand af. Ik schreef er 'Don't Open' op. Maar iemand gehoorzaamde niet, verwijderde de papieren en wierp nu vermoeden op mij. "[96][97] Wałęsa's minister van Binnenlandse Zaken Andrzej Milczanowski ontkende de cover-up en zei dat hij "volledige wettelijke rechten had om die documenten beschikbaar te stellen aan president Wałęsa" en dat "geen originele documenten uit het dossier werden verwijderd", die alleen fotokopieën bevatten.[96]

Wałęsa heeft tegenstrijdige verklaringen aangeboden met betrekking tot de authenticiteit van de documenten.[109] Aanvankelijk leek hij in de buurt van een toelating te komen en zei in 1992: "In december 1970 heb ik drie of vier documenten getekend"[88][113] om te ontsnappen aan de geheime politie.[109] In zijn autobiografie uit 1987 Een manier van hoop,[114] Wałęsa zei: "Het is ook de waarheid dat ik die botsing niet helemaal puur had achtergelaten. Ze gaven me een voorwaarde: teken! En toen tekende ik."[88] Hij ontkende dat hij optrad naar de samenwerkingsovereenkomst.[115] In zijn latere jaren zei Wałęsa echter dat alle documenten vervalsingen zijn en de vertelde BBC In 2008 "zult u geen enkele handtekening van mij vinden die akkoord gaat om ergens samen te werken".[95][104]

In 2009, na de publicatie van een andere biografie die hem verbindt met de geheime politie (Lech wałęsa: idee en geschiedenis door Pawel Zyzak),[116] Wałęsa dreigde Polen te verlaten als historici zijn verleden blijven ondervragen.[117][118] Hij zei dat voordat dergelijke informatie "een historicus moet beslissen of dit Polen dient".[117] Nadat de beschuldigingen tegen hem op 16 februari 2016 zijn opgedoken met de ontdekking van het Kiszczak Dossier, noemde Wałęsa de bestanden "leugens, laster en vervalsingen",[119] en zei dat hij "nooit geld heeft genomen en nooit een gesproken of schriftelijk rapport over iemand heeft gemaakt".[120] Hij zei over het Poolse publiek, dat op het punt stond te geloven in de aantijgingen: "Je hebt me verraden, niet ik jij"[111] en "Ik was het die Polen veilig leidde naar een volledige overwinning op het communisme".[119] Op 20 februari 2016 schreef Wałęsa in zijn blog dat een geheime politieagent hem had gesmeekt om de financiële documenten in de jaren 1970 te ondertekenen omdat de officier het geld had verloren dat hem was toevertrouwd om een voertuig te kopen.Wałęsa deed een beroep op de officier om naar voren te stappen en hem van de beschuldigingen vrij te maken.[121][122]

Priveleven

Op 8 november 1969 trouwde Wałęsa Mirosława Danuta Gołoś, die werkte in een bloemenwinkel in de buurt van de Lenin Shipyard waar Wałęsa werkte.Kort nadat ze trouwden, begon ze haar middelste naam vaker te gebruiken dan haar voornaam, volgens het verzoek van Lech.[123] Het echtpaar had acht kinderen;Bogdan (geboren 1970), Sławomir (geboren 1972), Przemysław[124] (1974–2017), Jarosław (geboren 1976), Magdalena (geboren 1979), Anna (geboren 1980), Maria-Wiktoria (geboren 1982) en Brygida (geboren 1985).[24][26] Vanaf 2016, Anna runt het kantoor van haar vader in Gdańsk[75] en Jarosław is een Europese MP.[125]

In 2008 onderging Wałęsa een kransslagader stent plaatsing en de implantatie van een hart pacemaker bij de Houston Methodist Hospital in Houston, Texas.[126] Hij onderging een hartoperatie in 2021.[127] In januari 2022 testte Wałęsa positief voor COVID-19.Hij zei dat hij drie doses van de Covid-19-vaccin.[127]

Eer

Hoofd artikel: Lijst met prijzen en onderscheidingen ontvangen door Lech Wałęsa
Wałęsa ontvangt de Ronald Reagan Freedom Award, 2011

In 1983 kreeg Wałęsa de Nobelprijs voor de vrede.[128] Sindsdien heeft hij meer dan 30 staatdecoraties en meer dan 50 prijzen uit 30 landen ontvangen, waaronder Volgorde van het bad (VK), Volgorde van verdienste (Duitsland), Legioen van eer (Frankrijk) en Europese mensenrechtenprijs (EU 1989).[26] In 2011 weigerde hij de Litouwse hoogste ordeonder verwijzing naar zijn ongenoegen over het beleid van Litouwen ten opzichte van de Poolse diaspora.[129] In 2008 richtte hij de Lech Wałęsa Award op.[58]

Gdańsk Lech Wałęsa Airport

In 2004 werd Gdańsk International Airport officieel hernoemd Gdańsk Lech Wałęsa Airport en de handtekening van Wałęsa werd opgenomen in het logo van de luchthaven.[130][131] Een college hal in Northeastern Illinois University (Chicago),[132] Zes straten en vijf scholen in Canada, Frankrijk, Zweden en Polen zijn ook vernoemd naar Lech Wałęsa

Wałęsa werd genoemd Man van het jaar door Tijd tijdschrift (1981),[133] Financiële tijden (1980), Saoedische gazette (1989) en 12 andere kranten en tijdschriften.[26] Hij werd bekroond met meer dan 45 eredoctoraten door universiteiten over de hele wereld,[58] inclusief Harvard universiteit en Sorbonne.[128] Hij werd een eredoctoraat genoemd karate zwarte riem door Internationale traditionele karate federatie.[134] Wałęsa is ook een ere -burger van meer dan 30 steden, inclusief Londen, Buffel en Turijn.[58]

In de Verenigde Staten was Wałęsa de eerste ontvanger van de Liberty Medal, in 1989.[135] Dat jaar ontving hij ook de Presidentiële medaille van vrijheid[136] en werd de eerste niet-hoofdstaat die een gezamenlijke bijeenkomst van de Verenigde Staten congres.[137] In 2000 ontving Wałęsa de Golden Plate Award van de American Academy of Achievement.[138] Wałęsa vertegenwoordigde symbolisch Europa door de Olympische vlag te dragen bij de openingsceremonie van de Winterspelen uit 2002.[139] In 2004 vertegenwoordigde hij tien nieuw toegevoegde EU -landen tijdens de officiële toetredingsceremonie in Straatsburg.[58] In 1993, de heraldische autoriteit van het koninkrijk van Zweden heeft Wałęsa een persoonlijk wapen aangegeven ter gelegenheid van zijn toelating tot de Royal Order of the Seraphim.

Culturele referenties

Lech Wałęsa is afgebeeld, als zichzelf of een personage op basis van hem, in een aantal functies en televisiefilms.De twee meest opvallende van hen zijn:

Schieten van Walesa. Man of Hope Op het solidariteitsplein in Gdańsk
  • IJzeren man (1981) is een andere Andrzej Wajda -film over de Solidarity Movement.De hoofdpersoon, een jonge werker Maciej Tomczyk (Jerzy Radziwiłowicz) is betrokken bij de anti-communistische arbeidersbeweging.Tomczyk wordt duidelijk afgeschilderd als een parallel met Wałęsa, die als zichzelf in de film verschijnt.De film werd gemaakt tijdens de korte ontspanning van censuur in Polen tussen de vorming van solidariteit in augustus 1980 en de onderdrukking ervan in december 1981. Waida kreeg beide de beide Palme d'Or en de Prijs van de oecumenische jury bij de het filmfestival van Cannes voor de film.In 1982 werd het genomineerd Oscar als de Beste film in vreemde talen en behaalde zeven andere prijzen en nominaties.[141]
Première van Walesa. Man of Hope In Warschau, 2013

Beide films werden in Polen geproduceerd.In december 1989, Warner Bros. Bedoeld om een "grote" film over Wałęsa te produceren, te maken in 1990 en uitgebracht in 1991.[142] Het bedrijf betaalde Wałęsa een vergoeding van $ 1 miljoen voor de rechten om een biopic te produceren.[143] Hoewel de film nooit is gedaan, leidde deze betaling tot controverse in Polen toen vijf jaar later tevoorschijn kwam dat Wałęsa dit inkomen verborgen had om te voorkomen dat er belastingen op betalen.[144] Het Gdańsk Tax Office heeft een belastingfraudezaak tegen Wałęsa gestart, maar het werd later afgewezen omdat de vijf jaar Statuut van beperkingen was al op.[145]

In 1982, Bono werd geïnspireerd door Wałęsa om te schrijven U2's eerste hit single,'Nieuwjaarsdag".[147] Toevallig zijn de Poolse autoriteiten opgetild staat van beleg Op 1 januari 1983, dezelfde dag deze single werd vrijgegeven.Wałęsa werd ook een held van een aantal Poolse popnummers, waaronder een satirische hit van 1991 getiteld Nie Wierzcie ElektryKom (Vertrouw de elektriciens niet) van het tweede studioalbum van de Punk Rock Band Big Cyc met een karikatuur van Wałęsa op zijn dekking.[148]

Patrick Dailly's kameropera Solidariteit, met in de hoofdrol Kristen Brown als Wałęsa, ging in première door de San Francisco Cabaret Opera in Berkeley, Californië, in september 2009.[149]

Sid Meier's Civilization v Videogame geeft een overzicht van Lech Wałęsa in zijn ranglijsten van de wereldleider.Wałęsa staat op de 11e plaats op een schaal van 1 tot 21, met Augustus Caesar gerangschikt als de beste wereldleider aller tijden en Dan Quayle als het ergste.Wałęsa wordt meteen overtroffen door Simon Bolivar en wordt net boven gerangschikt Ivan de Verschrikkelijke.Lech Wałęsa staat op de 9e van de 21 in Sid Meier's Civilization VI, onmiddellijk overtroffen door Marcus Aurelius en net boven gerangschikt Hoedenschoen.

Publicaties

  • Wałęsa, Lech (1987). Een manier van hoop. New York: Henry Holt en bedrijf. ISBN 0805006680. Lccn 87021194. Ol 2391768m.
  • Wałęsa, Lech (1991). Droga do wolności [Weg naar vrijheid] (in het Pools).Warschau: edities Spotkania. ISBN 8385195033. Lccn 92155586. Ol 1293474m.
  • Wałęsa, Lech (1992). De strijd en de triomf: een autobiografie.Vertaald door Philip, Franklin.New York: Arcade Publishing. ISBN 1559701498. Lccn 91035875. Ol 1555547m.
  • Wałęsa, Lech (1995). WSZYSTKO, CO ROBIę, ROBIę DLA POLSKI [Alles wat ik doe, doe ik voor Polen] (in het Pools).Warschau: Kancelaria prezydenta RP. ISBN 8390434709. Lccn 96130042. Ol 18320510m.

Zie ook

Aantekeningen

  1. ^ Het Duitse vliegveld Danzig-Langfuhr in WRZESZCZ-Gdańsk bevond zich op de plaats van de voormalige dorpen Młyniec en Zaspa (nu buurten van Gdańsk) en werd bediend door gevangenen van KL Stutthof vormen van de Außenkommando Kl Stutthof-Danzig-Langfuhr. Bron: "Standort Danzig".Lexikon-der-Wehrmacht.de. Het vliegveld werd zwaar gebombardeerd door de geallieerden in 1945, maar bleef in gebruik tot 1974 (PL).
  2. ^ Izabela Młyńska, na het huwelijk
  3. ^ Bolek was een hoofdpersoon van de populaire kindercartoonserie Bolek en Lolek, geproduceerd in Polen in 1962-1986.De naam van Wałęsa was ook Bolesław (of Bolek in verkleinwoord).
  4. ^ In een boek gepubliceerd in 2011 zei Wałęsa's vrouw Danuta dat ze geloofde dat de bron van het extra geld van haar man in de jaren zeventig loterijwinst was (Bron: De Wall Street Journal).

Referenties

  1. ^ Wałęsa. Merriam Webster.
  2. ^ "Wałęsa - Definieer wałęsa op Dictionary.com". Dictionary.com. Opgehaald 29 november 2014.
  3. ^ In isolatie, Leuch wordt uitgesproken [ˈLɛx].
  4. ^ Walker, Drew Hinshaw en Marcus (22 januari 2018). "De nieuwe nationalistische heersers van Polen wissen Lech Walesa uit de geschiedenis". De Wall Street Journal. Opgehaald 1 september 2019.
  5. ^ "Over Lech Walesa | National Underground Railroad Freedom Center". Freedomcenter.org. Gearchiveerd van het origineel Op 1 september 2019. Opgehaald 1 september 2019.
  6. ^ "Lech Walesa | Biografie, solidariteit, Nobelprijs en feiten". Encyclopedia Britannica. Opgehaald 1 september 2019.
  7. ^ "Solidariteit | Definitie, geschiedenis en feiten". Encyclopedia Britannica. Opgehaald 2 december 2019.
  8. ^ Traynor, Ian (6 februari 2019). "Poolse ronde tafelbesprekingen - Archive, 1989". De voogd. ISSN 0261-3077. Opgehaald 14 januari 2020.
  9. ^ "Polen's succesvolle overgang - OESO -waarnemer". oecdobserver.org. Opgehaald 21 september 2019.
  10. ^ "Hoe Polen de groeibampampioen van Europa werd: inzichten uit de succesvolle post-socialistische overgang". Wereldbank. Opgehaald 21 september 2019.
  11. ^ "Polen". Raad voor buitenlandse betrekkingen. Opgehaald 21 september 2019.
  12. ^ a b c "Over Foundation • Fundacja Instytut Lecha Wałęsy". www.ilw.org.pl. Opgehaald 26 oktober 2019.
  13. ^ Dowd, Maureen (14 november 1989). "De gezant van Solidarity; Bush geeft Walesa Medal of Freedom". The New York Times. ISSN 0362-4331. Opgehaald 21 september 2019.
  14. ^ "Lech Wałęsa". Het Independent Institute. Opgehaald 21 september 2019.
  15. ^ "Snelle feiten | US Huis van Afgevaardigden: geschiedenis, kunst en archieven". geschiedenis.house.gov. Opgehaald 21 september 2019.
  16. ^ "BBC News | Europa | Profiel: Lech Walesa". news.bbc.co.uk. Opgehaald 14 januari 2020.
  17. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v "Profiel: Lech Wałęsa". CNN. Gearchiveerd van het origineel Op 15 april 2008. Opgehaald 19 augustus 2007.
  18. ^ Pagina's 129–131.Walesa, Lech."De strijd en de triomf: een autobiografie".Arcade Publishing (1991). ISBN1-55970-221-4."Hij was nog niet vierendertig jaar oud."
  19. ^ "Rys Biograficzny".Instytut Lecha Wałęsy.Gearchiveerd van het origineel op 7 mei 2010. Opgehaald 2 januari 2010.
  20. ^ David C. Cook (22 februari 2005), Moeders van invloed: de inspirerende verhalen van vrouwen die een verschil maakten in hun kinderen en hun wereld. Nieuwe editie. ISBN1562923684.
  21. ^ a b c "Stanislaw Walesa, stiefvader van de Poolse unionist, sterft op 64". Eugene Register-Huard. United Press International.19 augustus 1981. p.8a. Opgehaald 3 maart 2016.
  22. ^ a b Ennis, Thomas W. (19 augustus 1981). "Stiefvader van Lech Wałęsa sterft in Jersey City". The New York Times. Opgehaald 3 maart 2016.
  23. ^ Pagina 95. Walesa, Lech."De strijd en de triomf: een autobiografie".Arcade Publishing (1991). ISBN1-55970-221-4.
  24. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Een biografische noot". Lech Wałęsa Institute. Gearchiveerd van het origineel op 14 juni 2009.
  25. ^ a b c d "Lech Wałęsa," Encyclopædia Britannica.Ontvangen 11 januari 2010, van Encyclopædia Britannica online: https://www.britannica.com/ebchecked/topic/634519/lech-walesa
  26. ^ a b c d e f g h i "Op de oprichter". Lech Wałęsa Institute. Gearchiveerd van het origineel op 3 februari 2008..
  27. ^ Hunter, Richard J.;Leo V. Ryan (1998). Van Autarchy to Market: Poolse economie en politiek 1945–1995.Westport, CN: Praeger.p.51. ISBN 0-275-96219-9.
  28. ^ a b c d e f g h i j k Timothy Garton Ash, Lech wałęsa, Time Magazine, "De belangrijkste mensen van de eeuw", 13 april 1998.
  29. ^ Liu, Yanshun (1 juli 2016). Jaruzelski, de shaker van de Poolse geschiedenis (in het Chinees) (1 ed.).Beijing, China: Shijiezhishi.pp. 54–57. ISBN 9787501252299.
  30. ^ Springer, Axel. "Unerpittlicher -generaal und figur der Wende". Lat. Opgehaald 1 november 2018.
  31. ^ Perdue, William D (oktober 1995). Paradox van verandering: de opkomst en daling van solidariteit in het nieuwe Polen (eBook). Praeger/Greenwood. p. 9. ISBN 0-275-95295-9. Opgehaald 10 juli 2006.
  32. ^ a b c (in het Pools) Wałęsa Lech, Encyklopedia Wiem
  33. ^ a b c Timothy Garton Ash, "Polen na solidariteit, " The New York Review of Books, Vol.38, nee.11 (13 juni 1991).
  34. ^ "Onderhandelingen en het grote debat (1984–88)". BBC nieuws. Opgehaald 10 juli 2006.
  35. ^ Setsyen, Victor (2009). Revolution 1989: The Fall of the Sovjet Empire. New York City: Pantheon -boeken. ISBN 978-0-375-42532-5.
  36. ^ "Halfvrij en verre van gemakkelijk: de verkiezing van Polen", De econoom, 27 mei 1989.
  37. ^ Lewis Pauk, "Niet-competitieve verkiezingen en regime-verandering: Polen 1989," Parlementaire zaken, 1990, 43: 90-107.
  38. ^ POLEN.Parlementaire kamer: Sejm.Verkiezingen gehouden in 1989.Interparliementaire unie.Laatst bezocht op 28 januari 2010.
  39. ^ Grażyna Zwolińska, (in het Pools) Historyczne Wybory 4 CZERWCA 1989: Zwycięstwo Drużyny Lecha ("Historische verkiezingen van 4 juni 1989: Victory of Lech's Team"), Gazeta Lubuska, 6 juni 2009.
  40. ^ Jarosław Osowski, (in het Pools) "Warszawska drużyna lecha wałęsy"(" Het Warschau -team van Lech Wałęsa "), Gazeta Wyborcza, 4 juni 2009.
  41. ^ Oost, Roger;Pontin, Jolyon (2016). Revolutie en verandering in Midden- en Oost -Europa: herziene editie.Londen/ New York.p.37.
  42. ^ Monika Wohlefeld, 1996, "Samenwerking op de veiligheid in Midden -Europa: Poolse opvattingen. NAVO, "1996.
  43. ^ a b Van "Walesa, Lech", Microsoft Encyclopedia, 2001.
  44. ^ a b c d Jane Perlez, "Walesa, eenmaal bovenop een hoog voetstuk, lijkt op een gladde helling te staan", New York Times, 6 juli 1994.
  45. ^ a b c d e f Voytek Zubek, "De eclips van de politieke carrière van Walesa," Europa-Asia Studies, Vol.49, nee.1 (januari 1997), pp. 107–24.
  46. ^ Wojtek Kosc, "Hier komt hij weer: de voorspelde herverkiezing van Kwaśniewski Gearchiveerd 5 maart 2012 op de Wayback -machine, " Centraal -Europa Review, Vol.2, nee.35, 16 oktober 2000.
  47. ^ a b "Lech Wałęsa (1943–), " Een gids voor de 20e eeuw: wie is wie, Kanaal 4.
  48. ^ "Economist Article". Econoom. 22 september 1990. Opgehaald 21 april 2009.
  49. ^ Szporer, Michael (2012). De grote werknemers staken uit 1980. Lexington -boeken. ISBN 9780739174876.
  50. ^ Danielle Lussier, "Van solidariteit tot divisie: een analyse van de overgang van Lech Wałęsa naar gevormde leiderschap", werkdocument, UC Berkeley.
  51. ^ Wojtek Kosc, "Hier komt hij weer: Polen: Verwarmend voor het presidentschap Gearchiveerd 5 maart 2012 op de Wayback -machine, " Centraal -Europa Review, Vol.2, nee.10, 13 maart 2000.
  52. ^ "Europa: Polen: Walesa in polystyreen, " New York Times, 17 december 2003.
  53. ^ Bridge, Adrian (3 april 1996). "Walesa vaart naar de scheepswerf". De onafhankelijke. Londen. Opgehaald 1 maart 2016.
  54. ^ Perlez, Jane (29 februari 1996). "Uit een baan besluit Walesa naar het collegecircuit te gaan". The New York Times. Opgehaald 28 februari 2016.
  55. ^ "Lech Wałęsa".Sprekers Associates Ltd. Opgehaald 28 februari 2016.
  56. ^ "Lech Wałęsa".APB Speakers International. Opgehaald 28 februari 2016.
  57. ^ "Lech Wałęsa".London Speaker Bureau. Opgehaald 28 februari 2016.
  58. ^ a b c d e "Oprichter: biografie".Warschau: Lech Wałęsa Institute.24 maart 2014. Gearchiveerd van het origineel op 6 maart 2016. Opgehaald 27 februari 2016.
  59. ^ "Walesa zet een nieuw feest op". De onafhankelijke.Londen.3 december 1997. Opgehaald 28 februari 2016.
  60. ^ a b c Dag, Matthew (10 oktober 2000). "Polen verkennen Walesa met 0,8 st van stemmen". De Telegraaf. Gearchiveerd Van het origineel op 12 januari 2022. Opgehaald 28 februari 2016.
  61. ^ "Wybory prezydenta rzeczypospolitej polskiej 2000: Wyniki oficjalne" (in het Pools). Opgehaald 28 februari 2016.
  62. ^ "Walesa verlaat de Poolse politiek". BBC World Service.15 oktober 2000. Opgehaald 28 februari 2016.
  63. ^ a b c d "Lech Wałęsa". Encyclopædia Britannica. 18 februari 2016. Opgehaald 23 februari 2016.
  64. ^ a b "Walesa verlaat solidariteitsbeweging". BBC World Service. 22 augustus 2006. Opgehaald 28 februari 2016.
  65. ^ "Walesa weigert de Litouwse eer". Radio Polen. 7 september 2011.
  66. ^ "Wałęsa ostro o homoseksualistach: Oni Muszą Wiedzieć, że są mniejszością". TVN24.pl. Opgehaald 9 oktober 2019.
  67. ^ Wałęsa, Lech (26 maart 2013). "Wałęsa: Drodzy Geje!". WPROST.PL (in het Pools). Opgehaald 9 oktober 2019.
  68. ^ "Wałęsa: Drodzy Geje! Nie Patrzę Nikomu do łóżka". wyborcza.pl (in het Pools). Opgehaald 9 oktober 2019.
  69. ^ "Lech Walesa:" Als we mensen geen oplossingen geven, zal het de demonen uit het verleden wekken "". Gelijke tijden. Opgehaald 9 oktober 2019.
  70. ^ "'Jest Talentem'.Tak wałęsa powiedział o biedroniu ". Polsat News (in het Pools).31 augustus 2017. Opgehaald 9 oktober 2019.
  71. ^ "Wałęsa Za Związkami Partnerskimi, Ale Jak Nie" Będą łazić Nago Po Ulicach "". TVN24.pl. Opgehaald 9 oktober 2019.
  72. ^ "Wałęsa Już Nie Wygania Homoseksualistów 'Za Mur'? 'Od Teraz Siedzimy Zawsze W Pierwszym Rzędzie'". Gazeta.pl (in het Pools).29 september 2015. Opgehaald 9 oktober 2019.
  73. ^ "Polen en Duitsland moeten zich verenigen, zegt Lech Wałęsa". De Telegraaf. Gearchiveerd Van het origineel op 12 januari 2022.
  74. ^ Chmurak, Elizabeth;Marrapodi, Eric;Tapper, Jake (1 januari 2014). "Nobelprijswinnaar: Obama slaagde er niet in de rol van Amerika als wereldleider terug te winnen". CNN. Opgehaald 28 februari 2016.
  75. ^ a b c Melman, Yossi (20 september 2015). "'Als Europa zijn poorten opent voor moslims, zullen er hier onthoofdingen zijn'". De Jeruzalem Post. Opgehaald 28 februari 2016.
  76. ^ Reston, Maeve;Mehta, Seema (30 juli 2012). "Romney wint steun van de voormalige Poolse president Lech Wałęsa". Los Angeles Times. Opgehaald 28 februari 2016.
  77. ^ "Nobelprijswinnaars dringen er bij Saoedische koning op aan om 14 executies te stoppen". The Washington Post. 11 augustus 2017.
  78. ^ "Lech Walesa | Biografie, solidariteit, Nobelprijs en feiten". Encyclopedia Britannica.
  79. ^ Garton Ash, Timothy.(2002). De Poolse revolutie: solidariteit (3e ed.).New Haven: Yale University Press. ISBN 0300095686. Oclc 50804967.
  80. ^ a b c d "Instituut zegt dat Walesa van Polen heeft samengewerkt met de Poolse beveiligingsdienst". Reuters. 31 januari 2017. Opgehaald 2 februari 2017.
  81. ^ Karatnycky, Adrian (29 februari 2016). "Raak niet in paniek over Polen". De Atlantische Oceaan. Opgehaald 21 september 2019.
  82. ^ "Prof. A. Dudek: Ujawnienie WSpółpracy L. Wałęsy Z Sb Nie Obciąa Jego Wizerunku Jako Przywódcy Solidarności". dzieje.pl (in het Pools). Opgehaald 21 september 2019.
  83. ^ a b c d e f g h i Erlanger, Steven (21 augustus 2000). "Poolse waakhond nips op Walesa's hakken". The New York Times. Opgehaald 23 februari 2016.
  84. ^ Engelberg, Stephen (12 juni 1992). "De aanklacht wegens spionage geweigerd door Walesa". The New York Times. Opgehaald 26 februari 2016.
  85. ^ "Walesa werd vrijgemaakt van samenwerkingskosten". Los Angeles Times. 17 november 2005. Opgehaald 25 februari 2016.
  86. ^ Kulish, Nicholas (25 november 2009). "Polen: voormalig leider klaagt president" aan ". The New York Times. Opgehaald 23 februari 2016.
  87. ^ Borger, Julian (4 april 2011). "Lech Wałęsa: de man die" nooit een fout heeft gemaakt "ziet overal fouten". De voogd. Londen. Opgehaald 25 februari 2016.
  88. ^ a b c d "Rechtvaardiging voor het oordeel vanaf 31 augustus 2010". Krzysztof Wyszkowski. 22 mei 2012. Opgehaald 25 februari 2016.
  89. ^ "Lech Wałęsa verliest rechtszaak". De Boedapest -tijden. 6 september 2010. Gearchiveerd van het origineel Op 3 maart 2016. Opgehaald 23 februari 2016.
  90. ^ Cenckiewicz, Sławomir; Gontarczyk, Piotr (2008). SB A Lech Wałęsa.Przyczynek do biografii [De SB en Lech Wałęsa: een biografische bijdrage] (in het Pools).Gdańsk - Warszawa - Kraków: Instytut Pamieci Nardowej. ISBN 978-83-60464-74-8. Lccn 2009460072. Ol 23626992m. Gearchiveerd van het origineel op 7 maart 2016.
  91. ^ a b c d Puhl, Jan (23 juni 2008). "'Positief bewijs' Lech Wałęsa was een communistische spion: interview met historicus Slawomir Cenkiewicz ". Der spiegel. Opgehaald 19 februari 2016.
  92. ^ Paterson, Tony (25 juni 2008). "Lech Wałęsa Fights beweert dat hij geheime politie -informant was". De onafhankelijke. Londen. Opgehaald 20 februari 2016.
  93. ^ a b c Boyes, Roger (25 juni 2008). "Lech Wałęsa was een communistische spion, zegt nieuw boek". De tijden. Londen. Opgehaald 20 februari 2016.
  94. ^ Quetteville, Harry De (14 juni 2008). "Lech Wałęsa was communistische spion, claimboek". De Telegraaf. Londen. Gearchiveerd Van het origineel op 12 januari 2022. Opgehaald 20 februari 2016.
  95. ^ a b Easton, Adam (23 juni 2008). "Walesa minachting samenwerkingsclaim". BBC World Service. Opgehaald 20 februari 2016.
  96. ^ a b c d e f g Kublik, Agnieszka;Czuchnowski, Wojciech (18 juni 2008). "IPN lanceert jacht op Wałęsa". Gazeta Wyborcza. Opgehaald 22 februari 2016.
  97. ^ a b Quetteville, Harry De (19 juni 2008). "Lech Wałęsa ontkent beschuldigingen dat hij een communistische spion was". De Telegraaf. Londen. Gearchiveerd van het origineel op 6 december 2015. Opgehaald 22 februari 2016.
  98. ^ Sobczyk, Martin M. (18 februari 2016). "Polen State Archives zegt dat voormalig president Walesa communistische spion was". De Wall Street Journal. Opgehaald 22 februari 2016.
  99. ^ "Nieuw boek beweert Poolse icoon Walesa was Communistische spion". Deutsche Welle. 24 juni 2008. Opgehaald 23 februari 2016.
  100. ^ a b Scally, Derek (24 juni 2008). "Walesa belooft auteurs aan te klagen over informante claims". De Ierse tijd. Dublin. Opgehaald 23 februari 2016.
  101. ^ Staszewska, Joanna;Jones, Gareth;Lawrence, Janet (17 juni 2008). "Pools boek Revives Informer Claims Against Walesa". Reuters. Opgehaald 23 februari 2016.
  102. ^ "Roe over Lech Wałęsa's vermeende samenwerking met communisten escaleert," Wikinews, Vrijdag 20 juni 2008.
  103. ^ Szporer, Michael (voorjaar 2009). "Sławomir Cenckiewicz en Piotr Gontarczyk, Veiligheidsdienst A Lech Wałęsa: Przyczynek do Biografii [The SB en Lech Wałęsa: een bijdrage aan een biografie]". Journal of Cold War Studies. MIT Press. 11 (2): 119–121. doen:10.1162/jcws.2009.11.2.119. ISSN 1520-3972. S2CID 57571916.
  104. ^ a b c d "Lech Wałęsa 'werd betaald communistische informant'". BBC World Service. 18 februari 2016. Opgehaald 18 februari 2016.
  105. ^ a b c d e "Officiële verklaring over de inspectie van de eerste reeks materialen die op 16 februari 2016 zijn beveiligd door de officier van justitie van de IPN". Warschau: Instituut voor nationale herdenking. 18 februari 2016. Gearchiveerd van het origineel op 24 februari 2016. Opgehaald 18 februari 2016.
  106. ^ Berendt, Joanna (18 februari 2016). "Lech Wałęsa wordt geconfronteerd met nieuwe beschuldigingen van communistische samenwerking". The New York Times. Opgehaald 19 februari 2016.
  107. ^ "Poolse officieren van justitie om geheime dossiers te onderzoeken op Lech Wałęsa". ABC nieuws. Associated Press. 25 februari 2016. Gearchiveerd van het origineel op 26 februari 2016. Opgehaald 26 februari 2016.
  108. ^ a b c Scislowska, Monika (22 februari 2016). "Pools State Archive geeft een geheim dossier vrij op Lech Wałęsa". The Washington Post. Associated Press. Gearchiveerd van het origineel op 7 maart 2016. Opgehaald 22 februari 2016.
  109. ^ a b c d e Sobczyk, Martin M. (22 februari 2016). "De staatsarchieven van Polen geven Lech Wałęsa -documenten vrij". De Wall Street Journal. Opgehaald 22 februari 2016.
  110. ^ a b c "Oude documenten nieuw leven in het debat van Polen over het verleden van Walesa". Associated Press. 17 februari 2016. Opgehaald 18 februari 2016.
  111. ^ a b Berendt, Joanna (22 februari 2016). "Lech Wałęsa -bestanden openbaar gemaakt ondanks vervalsingclaims". The New York Times. Opgehaald 23 februari 2016.
  112. ^ Easton, Adam (18 februari 2016). "Informant beweert dat onwaarschijnlijk het Poolse beeld van Walesa zal veranderen". BBC World Service. Opgehaald 22 februari 2016.
  113. ^ "Trzy podpisy wałęsy". Gazeta Wyborcza (in het Pools).Nr. 134. 8 juni 1992. p.3. Opgehaald 26 februari 2016.
  114. ^ Wałęsa, Lech (1987). Een manier van hoop. New York: Henry Holt en bedrijf. ISBN 0805006680. Lccn 87021194. Ol 2391768m.
  115. ^ Szporer, Michael (2012). Solidariteit: The Great Workers Strike of 1980. Lanham, MD: Lexington -boeken. p. 148. ISBN 9780739174876. Lccn 2012014490. Ol 25299438m.
  116. ^ Zyzak, Paweł (maart 2009). Lech Wałęsa.Idee ik historia [Lech wałęsa: idee en geschiedenis] (in het Pools).Krakow: Arcana. ISBN 978-83-609-40-72-3. Lccn 2009460828. Ol 23867915m.
  117. ^ a b "Walesa dreigt Polen te verlaten". BBC World Service. 30 maart 2009. Opgehaald 23 februari 2016.
  118. ^ Dag, Matthew (30 maart 2009). "Lech Wałęsa dreigt Polen te verlaten en de Nobelprijs voor de vrede terug te geven over spionageclaims". De Telegraaf. Londen. Gearchiveerd Van het origineel op 12 januari 2022. Opgehaald 24 februari 2016.
  119. ^ a b Dag, Matt (17 februari 2008). "Nobelprijswinnaar van de vrede beschuldigd van informant voor de geheime politie van Polen". De Telegraaf. Londen. Gearchiveerd Van het origineel op 12 januari 2022. Opgehaald 25 februari 2016.
  120. ^ Scislowska, Monika (19 februari 2016). "Ex-polish president Walesa ontkent dat hij een betaalde informant was". Associated Press. Opgehaald 22 februari 2016.
  121. ^ Skłodowski, Tomasz (20 februari 2016). "Lech Wałęsa Znów Zmienia Wersję WS. Podpisu W Dokumentach SB." Obiecał, że papiery wrócą do mnie "". Kurier Lubelski (in het Pools). Opgehaald 22 februari 2016.
  122. ^ Stankiewicz, Andrzej (20 februari 2016). "Lech Wałęsa, Niewolnik" Bolka "". RZECZPOSPOLITA (in het Pools). Opgehaald 23 februari 2016.
  123. ^ Setsyen, Victor (2009). Revolution 1989: The Fall of the Sovjet Empire. New York City: Pantheon -boeken. ISBN 978-0-375-42532-5.
  124. ^ "Lech Walesa Buries Son, 43, die met alcohol had geworsteld". Fox nieuws.Associated Press.13 januari 2017. Opgehaald 28 juli 2017.
  125. ^ "8e parlementaire termijn | Jarosław Wałęsa | MEPS | Europees parlement". europarl.europa.eu. Opgehaald 14 januari 2020.
  126. ^ Nichols, Bruce (4 maart 2008). "Walesa verlaat Texas Hospital na hartbehandeling Reuters". Reuters. Opgehaald 21 april 2009.
  127. ^ a b Koper, Anna;Charlish, Alan (21 januari 2022).Geschreven op Warschau. "Voormalig Poolse president, solidariteitsleider Walesa heeft Covid". Reuters. Toronto: Thomson Reuters. Opgehaald 1 maart 2022.
  128. ^ a b "Lech Wałęsa - Biografisch". Nobelbasis.Oslo.5 oktober 1983. Opgehaald 27 februari 2016.
  129. ^ Maslikowski, Dominika (9 september 2011). "Walesa verwerpt de Litouwse eer, citeert de behandeling van de Poolse minderheid". Charleston Gazette-mail. Associated Press. Opgehaald 27 februari 2016.
  130. ^ "Profiel: Lech Wałęsa". BBC World Service. 25 november 2004. Opgehaald 27 februari 2016.
  131. ^ "Poolse parlementslid wil referendum over de luchthaven vernoemd naar Wałęsa". Radio Polen. 23 februari 2016. Opgehaald 27 februari 2016.
  132. ^ Simonette, Matt (14 april 2014). "NEIU -faculteit, studenten vragen om hernoemen van Walesa -gebouw". Windy City Times. Chicago. Opgehaald 27 februari 2016.
  133. ^ "Lech Wałęsa, man van het jaar". Tijd. 4 januari 1982. Opgehaald 27 februari 2016.
  134. ^ "Lech Wałęsa ontvangt ere ITKF Black Belt: Media Release". Internationale traditionele karate federatie. 10 oktober 2009. Opgehaald 27 februari 2016.
  135. ^ "Lech Wałęsa". Nationaal grondwetcentrum.4 juli 1989. Opgehaald 27 februari 2016.
  136. ^ Dowd, Maureen (14 november 1989). "Solidarity's Envoy: Bush geeft Walesa Medal of Freedom". The New York Times. Opgehaald 27 februari 2016.
  137. ^ "Geschiedenis: Art & Archives: U.S. Huis van Afgevaardigden:" Snelle feiten "". Huis van Afgevaardigden van de Verenigde Staten. Opgehaald 27 februari 2016.
  138. ^ "Golden Plate awardees van de American Academy of Achievement". www.achievement.org.
  139. ^ "Oprichter: huidige activiteit".Warschau: Lech Wałęsa Institute.24 maart 2014. Gearchiveerd van het origineel op 26 maart 2016. Opgehaald 27 februari 2016.
  140. ^ Walesa.Czlowiek Z Nadziei Bij IMDB
  141. ^ Czlowiek Z Zelaza Bij IMDB
  142. ^ "Warners plant grote film op Lech Wałęsa". Los Angeles Times. United Press International. 4 december 1989. Opgehaald 1 maart 2016.
  143. ^ "Million Dollar Story". Orlando Sentinel. 12 januari 1990. Opgehaald 1 maart 2016.
  144. ^ "Walesa betaalde geen Poolse belastingen op $ 1 miljoen van Warner Bros". Associated Press. 16 november 1995. Opgehaald 29 februari 2016.
  145. ^ Pasen, Gerald M. (2012). Kapitaal, dwang en postcommunistische staten. Cornell University Press. p. 157. ISBN 9780801465277.
  146. ^ "Paus Johannes Paulus II (TV Mini-Series 2005–)", IMDB, opgehaald 14 januari 2020
  147. ^ Fields, Gaylord (7 mei 2012). "Nieuwjaarsdag". Rollende steen. Opgehaald 29 februari 2016.
  148. ^ Big Cyc (1991).Nie Wierzcie ElektryKom.[CD] Polen: Polskie Nagrania Muza.
  149. ^ Bullock, Ken (24 september 2009). "SF Cabaret Opera gaat in première 'Solidariteit'". Berkeley Daily Planet. Opgehaald 29 februari 2016.

Externe links

Politieke kantoren
Voorafgegaan door President van Polen
1990–1995 		Opgevolgd door